Nowe dopóznaća porno wozjewjenjam w knize Siegmunda Musiata wo serbskich towarstwach 1716–1937

Załoženje

Wojerowske serbske burske towarstwo bu na proze lěta 1884 k lětu 1885 na třoch zhromadźiznach we Wojerecach załožene. Wo prěnjej zhromadźiznje dnja 28. decembra 1884 pisachu Serbske Nowiny (dale SN) w swojim wudaću dnja 03. januara 1885 mjez druhim:

»Na pohnuće někotrych wótčinscy zmyslenych Serbow běše so poł sta serbskich ratarjow zešło, wěsće rjane dopokazmo, zo so naši pruscy Serbjo z wulkej lubosću swojeho Serbowstwa dźerža a zo w jich wutrobach narodne začuće hišće mócnje biwa.« Přitomni wobzamknychu po dlěšej rozmołwje, towarstwo załožić a wuzwolichu za zestajenje wustawkow wuběrk pod nawodom pismikistajerja Lapšticha z Wojerec.

SN dnja 17. januara 1885 z Wojerec informowachu: »Zańdźenu njedźelu 11. januara t. l. měješe so w tudomnej Nikolajec restawraciji druha zhromadźi­zna našeho serbskeho burskeho towaŕstwa.«. Tutón hosćenc bu 1902 na Oskara Hertela předaty a z tym je jasne, zo běchu Wojerowske serbske burske towarstwo w samsnym domje załožili, w kotrymž bu 1912/13 Domowina załožena. Tohodla postaji so w přeprošenju na załoženje Domowiny jako zetkanišćo delegatow »pola Oskara Hertela (sydło Wojerowskeho serbskeho towarstwa)«. Tole běše za mnje a zawěsće tež za druhich prěnje zajimawe nowe dopóznaće. Na mjenowanej zhromadźiznje buchu wustawki towarstwa wobzamknjene a předležachu po ćišću we Wojerowskej serbskej ćišćerni Gustava Wenzela wšěm sobustawam tež w serbskej rěči. Postajichu, zo měješe so serbska rěč jako jednanska rěč towarstwa wužiwać, »dokelž so w tej samej wšo lěpje rozymi«. A w § 12 rěkaše dale: »Přednoški, namjety, prašenja, sobudźělenja a jednanja maja so přeco w serbskej rěči stać.«

do noweho lěta přeju wam zbožo, bohate Bože žohnowanje a njejsym scyła wćipna, što a hač sće sebi scyła něšto za nowe lěto předewzali. Nochcu so z nikim wadźić, hač su tute předewzaća zmysłapołne abo nic. Njech to kóždy sam rozsudźi.

Jasne pak je: Jedyn swjedźeń honi druhi, jedyn nadawk lěpi druhemu hižo na pjatach a wužadanje po wužadanju kusnje přichodnemu do wopuše.

Praji so, zo rosćeš ze swojimi nadawkami. Z kóždeje situacije wuknješ za přichodnu, za žiwjenje. A husto hdy smy hordźi na so, hdyž smy wužadanje zmištrowali, kotrež hrožeše nas zabić. Lědma pak sy to jedne zdokonjał, to čaka za róžkom hižo to přichodne njewočakowane. To póńdźe stajnje tak dale doniž – haj, doniž so něšto nimo njekuli.

Dźěłać, zo rjap pikoce, na wšěch kwasach rejować, z kóždym bjesadować a nahladnosć zdobyć – je to wšón zmysł žiwjenja? A jako njeby to hižo dosahało, spytamy wšo skomdźene ze zašłosće nachwatać. To je telko štož sej předewzamy, zo sej naš přichod cyłkownje zaplanujemy.

Balansa mjez swójskej indiwidualnosću, zbožom a zamołwitosću za swět dźerži so na powjazu přitomnosće, kóždy dźeń znowa. Začuwamy pak scyła hišće přitomnosć? Smy sebi wokomika, w kotrymž runje žiwi smy, wědomi?

Robert Eckstein – »Human Transformation Journal z dźiwadźelnikom Janom Jaroszekom«, 2021

▶ Koncert ze zajimawym wotkryćom

Koncert pod titulom »Zybol woheń duje« wuhotowaštaj njedźelu, 29. septembra, w Budyskim Serbskim muzeju spěwar Ronald Hein a z Japanskeje pochadźacy pianist Hiroto Saigusa.

Zaběrajo so ze zawostajenstwom před lětomaj zemrěteho awantgardista hudźby Serbow Jura Mětška, wotkry Hein zajimawostku, wo kotrejž piše: »W starobje 13 lět napisa Juro Mětšk spěwny cyklus za bariton a klawěr.«

▶ Jónkrótna zběrka

Póndźelu, 30. septembra, je Hanka Zahrodnikec pod titulom­ »Dokumentacija zběrki Helmuta Kurja w Blunjanskej narěči« nowje wušłu fotowu knihu w Blunju předstajiła. Jedna wo ratarskich gratach, domjacej nadobje a serbskich drastach.

Předleži nětko w dźesać kopijach a nasta z pomocu projekta ZARI. Nadeńdźeš nimo fotow tež wotpowědne rukopisne kaligrafiske popisanje w Blunjanskej serbšćinje, kaž je ju Helmut Kurjo nałožował. Zdobom nadeńdźeš paralelny němski přełožk. Blunjanski braška, znajer a zběraćel serbskeje drasty, běše posledni rěčnik blunjanšćiny.

▶ Partnerstwo pěstowali

Zhromadnje z Lubinu Žurowej, kotraž dirigenta Pětra Cyža zastupowaše, zanjesechu Radworčenjo sobotu, 5. oktobra, na žurli kulturneho domu w Bašce sep pěsnjow. Na kóncu zaspěwachu sej samo zhromadnje z Bašćanami. Do toho dožiwichu wodźenje po piwarni Radegast w Frýdeku Místeku. Wopyt­ zakónčichu njedźelu, 6. oktobra, z Božej mšu, kotruž Radworčenjo wobrubichu.

Lydija a »serbski cowboy« – foto nasta w nowembrje 2023 (priwat)

Bernd Koenitz, Lubowachu stari Serbja wjelki? (I.), str. 11-17

- město předzłóžka měło tam předłóžka stać

- tójštokróć steji (-)čłonk(-) a

(-)złóžk(-) jako słowo abo dźěl słowa, prawje je (-)čłon(-)

- str. 11, prawy stołpik: toponymija so jako ›cyłk městnostnych mjenow‹ definuje

- str. 12, lěwy stołpik: Na rozdźěl wot chětro jasneje semantiskeje situacije pola Publik/*Pobiwiľci, je sej tu slědźenje jara njewěste nastupajo dokładneho zmysła mjena – snano ›ludźo, kiž přestachu wjelkorazy być‹ rěka?

▶ Projekt Phōnē

mjezynarodny flair

do města přinjesł

Na zahrodźe Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła zahajichu njedźelu, 8. septembra, »Mjezynarodny dźeń« z koprodukciju Budyskich a galiciskich klankarjow pod hesłom »Spominaj na mnje«. Wurězki dalšich produkcijow třoch dźiwadłow pokazachu potom na hłownym jewišću dźiwadła.

▶ Poswjećenje pomnika Hadama Bohuchwała Šěracha

Bronzowu połpostawu na dwurěčnje popisanym postamenće su před cyrkwju w Budyšinku stajili. Tam je »nestor moderneho pčołarstwa, wusahowacy přirodowědnik, swěrny dušepastyr a serbski prócowar« Hadam Bohuchwał Šěrach 25 lět skutkował.

Wotkryće busty H. B. Šěracha Foto: Ludwig Sachsa

Busta Šěracha je po cyle modernym wašnju nastała. K zhotowjenju słužeštej portretaj w podobiznje młodeho fararja: jónu litografija, kotruž je tehdom znaty Drježdźanski wuměłc Carl Gottfried Nestler (1730-1780) zhotowił a zdruha něšto pozdźišo wozjewjeny wobraz w jeho knize

die herrmann – »manspreading« w Berlinskej podzemskej železnicy, wuhlo na tołstej papjerje, 2023.

▶ Dwudnjowska premjera

Něhdźe 300 wopytowarjow zličichu na premjerje festiwala »Witaj« kónc julija, zwoprawdźenym mjez druhim z podpěru Łužiskeho instituta za strategiske poradźowanje a spěchowany wot Załožby za serbski lud. Nimo hudźbnych přinoškow skićachu so hosćom wšelake dźěłarnički a pokazaštej so filmaj »Pytaś a namakaś« a »Pola nas rěka wona Hanka – Pla nas gronje jej Hanka«.

▶ Ochranow ma jara wulki wuznam za serbske kulturne stawizny

Jako dźěl sydlišćow Ochranowskeje bratrowskeje wosady słuša městačko nětko do swětoweho kulturneho herbstwa UNESCO.

Ochranow je, po Mužakowskim parku a hórnistwowym regionje Rudnych hór, třeća městnosć z tutym titulom w Sakskej. Nabožne budźenje, kiž wot tam na cyły serbski ewangelski region wuprudźowa, je trajne slědy w serbskich stawiznach zawostajiło, wosebje na polu pismowstwa. To praji fachowča dr. Lubina Malinkowa.

▶ Historiske fota wo drastach Wendlanda

Wot 2. junija do 31. oktobra prezentuje Kulowcowy muzej Lübeln we Wendlandźe (Delnja Sakska) wosebitu wustajeńcu wo žonach, kotrež su we wendlandskej narodnej drasće chodźili, na historiskich fotach.

16lětnej hólcaj Hans a Konradin chodźitaj w 30-tych lětach zašłeho lětstotka na gymnazij Karla Alexandra w Stuttgarće.

kapsna kniha, 99 stronow; 14-99 lět; 9,95 € W Smolerjec kniharni, SKI w Budyšinje abo pod veles-verlag.de. Hans Schwarz je syn židowskeho lěkarja, druhi, Konradin von Hohenfels pochadźa z bohateje zemjanskeje swójby. Mjez nimaj wuwiwa so nutrne přećelstwo, kotrež bazuje na hłubokej, magiskej přezjednosći. Kaž pisa Rejza Šěnowa w předsłowje: »Jara sensibelnje kaž lědma štó rysuje wón zakonitosće přećelstwa, wotkrywa pak tež te, kotrež móža je wohrozyć a samo zničić.«

Tuta putaca stawizna ze šulskeho časa pokazuje, kak ćežko móže być, pozdatnje njepowalne přećelstwo wobchować, a kak lochko je, w swěće bjez tradicionalnych wěstosćow jednorym ideologijam podležeć.