W juliju tutoho lěta wuńdźe w hudźbnym nakładnistwje »LUMIR« cyłkowna partitura »Smjertnica – Serbska ludowa opereta w jednym jednanju« wot Jurja Pilka. Wudał je ju Měrko Šołta, kaž do toho hižo wšě tamne dźěła Jurja Pilka z přewodom orchestra.

Něhdyši hudźbny direktor Hugo Raithel, kotryž dirigowaše »Smjertnicu« při dospołnej premjerje (z uwertiru) w lěće 1965 w NSLDź hišće z rukopisa, praji tehdy, zo měła so tuta partitura ze złotym rjećazom přizamknyć, zo njeby so zhubiła.

»Smjertnica«, a někotre dalše kaž na př. »Cyklus Kocorowych spěwow za sola, muski chór a orchester« abo jeničkej ryzy orchestralnej twórbje mištra­ »Elegie« a »Serbska Rhapsodija« nakładuje hudźbne nakładnistwo »LUMIR«. Njenakładowane dźěła hodźa so tež w bibliotece Budyskeho Serbskeho instituta studować. Docyła skića profesionalnje zdźěłane a wudate partitury hakle serioznu móžnosć, so hłubšo do serbskeje wuměłskeje hudźbneje kultury zanurić.

Trěbny material za koncertantne wuwjedźenje wšitkich wudatych titulow hodźi so pola mjenowaneho nakładnistwa skazać a wupožčić.

TOMASZ NAWKA

Předsydka Maćicy Serbskeje dr. Anja Pohončowa a městopředsydka dr. Ines Kellerowa pobyštej wot 3. do 6. awgusta 2023 w Martinje w Słowakskej na 5. kongresu Maćicow a dalšich słowakskich kulturnych institucijow. Přeprosyła je k tomu Matica Slovenská, kotraž wuhotowa kongres składnostnje 160. róčnicy swojeho załoženja a 30. róčnicy załoženja Słowakskeje republiki. Wona ma swój centrum w Martinje. W lěće 2007 wuhotowa prěni kongres, na kotrymž wobdźělištaj so tehdyši předsyda Maćicy Serbskeje dr. Měrćin Völkel a čłon předsydstwa Jurij Łušćanski. Dalše tajke kongresy sćěhowachu w lětach 2013, 2014 a 2019 – stajnje tež ze serbskim wobdźělenjom.

Předsyda Maticy Slovenskeje, Marián Gešper, zahaji kongres štwórtk, 3. awgusta 2023 popołdnju w Turčianskej galeriji srjedź města. W předžurli zetkanišća wosebita wustajeńca stawizny a wuznamne wosobiny Matice Slovenskeje předstaješe, kaž tež jeje mjezynarodne styki. Po zahajenju kongresa přizamknychu so rozprawy předsydow Maćičnych zjednoćenstwow wo swójskej dźěławosći a situaciji, ale tež wo aktualnych problemach. Anja Pohončowa poda přehlad wo stawiznach a nadawkach Maćicy Serbskeje a skedźbni na Maćične projekty zašłeju lětow. Dale dźakowaše so předsydźe Maticy Slovenskeje za móžnosć w časopisu »Slovanský obzor«, wudawane wot Maticy Slovenskeje, wo swojej dźěławosći rozprawjeć. Tutón časopis nasta po štwórtym kongresu Maćicow 2019 (tohorunja w Martinje) a poskićuje rum za mjezsobnu informaciju wo zhromadnym dźěle mjez Maćicami a dalšimi słowakskimi kulturnymi institucijemi w tu- a wukraju a chce z tym skrućenju narodneho wědomja přinošować. Maćica Serbska měješe hižo wjacore razy składnosć, w nim wo swojim skutkowanju rozprawjeć.

Jadnab 55 zajmcow jo pśišło 25. awgusta na zakóńcece zarědowanje z drogowańskeje wustajeńce k cesći serbskego mólarja Jana Buka »Wšykno jo krajina« do Wuměłstwoweje hale Łužyca za głownym dwórnišćom w Měsće. Wustajeńca se wupórajo něnto na drogu do Zieloneje Góry a Wrocława a zakóńcyjo se w Złem Komorowje. Finisažu w organizaciji chóśebuskego Serbskego muzeja jo moderěrował Gregor Kliem ze Serbskego rozgłosa rbb.

Kuratorka Serbskego muzeja w Chóśebuza Christina Kliemowa jo wuwitała gósći z měsćańskego amta, wjednicu Budyšyńskego Serbskego muzeja Christinu Boguszowu, zastupnikow partnaŕskich muzejow w Pólskej a drugich. Pśibytne su byli teke pśiswójźbne mólarja, kótarež su se kuratorce Christinje Kliemowej za tu wustajeńcu wuźěkowali.

Pśi pokazanju wósebnych twóŕbow Jana Buka su cytali dr. Willi Wolfgang Barthold, Ingrid Hustetowa, Měrćin Wjenk, dr. Christiana Piniekowa a Jill-Francis Ketlicojc. Až na kněz Barthold, kótaryž jo cytał tekst Lubiny Hajduk-Veljkovićoweje z kótarejuž źěła na TU w Drježdźanach, wše druge su awtory a awtorki tekstow wózjawjonych ako źěl serije wó Janu Buku w kulturnem casopisu Rozhlad ku góźbje jogo 100. narodnego dnja. Na flejśe a klawěrje stej grałej Christiana Bukowa a Aglaja Sprengel, na dudach Tomasz Nawka a Steffen Kostorž. Swóje dopomnjeśa wó mólarju stej pśedstajiłej muzikaŕ Steffen Kostorž a dr. Christiana Piniekowa, kótarež stej jogo ako wucabnika mólaŕstwa w šuli dožywiłej.

Pód motom »Słowne drogostki« jo se 24. junija wótměł 2. Serbski literarny a muzikaliski swěźeń direktnje na dwórje lubinskego groda. Swěźeń su sobu organizěrowali Kraj Bramborska, město Lubin, Zwězk serbskich wuměłcow z.t., Wokrejs Dubja-Błota, rbb a kampanja Sorbisch?Na klar. Licba pśiglědowarjow jo w běgu casa stupała, tak až we srjejź programa jo było wěcej ako 200 luźi. Swěźeń jo moderěrowała Marion Stenselowa ze Serbskego rozgłosa rbb a jej wuboka jo stojał ludowy spiwaŕ Bernd Pittkunings, kótaryž jo swóje spiwy zaspiwał a jo spominał na basnikaŕku Minu Witkojc.

Serbski ludowy ansambel jo pśednjasł koncert »Pód ługom» pó wótwórjenju moderatorki. Ze swójeje prědneje zběrki poezije »Pyšpot procha« jo cytała Źilka, kótaraž jo se na zachopjeńku skrotka z moderatorku wulicowała wó jeje twórjenju. Publikum su wuwitali zagronity za nastupnosći Serbow Tobias Dünow, krajny raźc wokrejsa Dubja-Błota Stephan Loge a šołta Lubina (Błota) Jens Richter. Na programje su stojali teke wuběźowańske pśinoski a pósćenje myta wuběźowanja wuknikow wokrejsa Dubja-Błota, pśeglědka górno- a dolnoserbskich drastwow a wjacorny show z Kula Bula (Lit a Pop).

Bramborska techniska uniwersita Chóśebuz-Zły Komorow (BTU) jo wóswěśiła 1. julija w Chóśebuzu a 8. julija w Złem Komorowje swój 10. jubilej wót zjadnośenja mjazy Wusokeju šulu Łužyca a Techniskeju uniwersitu Chóśebuz. BTU swěśi teke 75. jubilej, dokulaž jeje fundament lažy na tom załožku, kótaryž jo połožyła Krajna twaŕska wusoka šula w Chóśebuzu w lěśe 1948. Mimo rozwjaseleńskich tšojenjow srjejź głownego campusa w Měsće, z muziku, jězu a piśami, su byli zarědowanja w nowozałožonem centrumje Startblock B2, kótaryž ma pódpěraś nowo nastate pśedewześa (start-upy) z Łužyce a Bramborskeje.

W Startblock B2-centrumje (na rumje něgajšneje chóśebuskeje plěwaŕnje) blisko głownego campusa w Měsće su se wótměli rowno k jubilejoju BTU dnja 1. julija mjazy drugim źiśece cytanja ze wšakich knigłow Stefanie Šymjeńcoweje (Schiemenz) wó Chóśebuzu a jogo wokolnosći, historiji Chóśebuza a Serbach. Wóna jo zagronita na BTU za projekt Lausitzer NachfolgeBus spěchowany wót Zwězkowego ministaŕstwa za góspodaŕstwo a klimowy šćit a rowno pśigótujo źiśece knigły wó załoženju firmow a naslědnistwje pśedewześow.

Za tym ako jo budyšyński Serbski muzej wustajeńcu »Wšykno jo krajina – Serbski mólaŕ Jan Buk« publikumoju w Budyšynje mjazy 02. oktobra 2022 a 26. februara 2023 pokazał, spórał jo se interaktiwny doglěd do statkowanja serbskego wuměłca Jana Buka do Chóśebuza. To jo druga stacija wót pěśich, wót kótarychž dwě dalšnej stej w Pólskej (Wrocław a Zielona Góra). Slědna stacija pak jo w Złem Komorowje, źož se krejz pśedstajenjow zacynijo, kótaryž jo se žycył mólaŕ k swójomu 95. burstakoju. Toś ten mjazynarodny projekt, na kótaremž su źěłali wšake institucije mjazy drugim Serbskej muzeja w Budyšynje a Chóśebuzu, Muzeum Wrocława a Muzeum Lubuskego kraja, njewobstoj jano z drogowańskeje wustajeńce, ale teke z pśednoskow, drogowanjow pó slědach sćěnowych mólbow, mozaikow a twóŕbow Jana Buka.

Naslědku, jo se wózjawił wobšyrny katalog w styrich rěcach (górno- a dolnoserbski, nimski a pólski) w nakładnistwje Sandstein, kótaryž jo wudała kuratorka ze Serbskego muzeja w Budyšynje Christina Boguszowa. Cas wustajeńce »Wšykno jo krajina« w Chóśebuzu jo wót 02. junija 2023 do 27. awgusta 2023.

W tśich institucijach w Chóśebuzu (Serbski muzej, Wuměłska hala Łužyca, Stara płachtowa gótnica) pśedstajaju se rowno wšake twóŕby Jana Buka. Na wótwórjenju w Chóśebuzu 02. junija jo do Serbskego muzeja pśišło něźi 75, do Wuměłskeje hale Łužyca (Kunsthalle Lausitz) jadnab 70 a do Stareje płachtoweje gótnicy wokoło 70 zajmcow. Na wjeźenju ze wuměłcom Stephanom Kaiserom pó wustajeńcy w Serbskem muzeju jo pśišło 8. junija 9 luźi a 9. junija 9 luźi.

Wót 9. měrca do 29. maja w barlinskej galeriji Kreuzberg/Bethanien jo była wiźeś wustajeńca narodnych mjeńšynow a luźi z migraciskeju slězynu Rusojskeje Federacije (RF). To su byli wšake wideoinstalacije, mólby, foto wót něźi 30 wuměłcow a kupkow. Ideja wustajeńce jo była pokazaś na kolonialne pśedsudki, rasizm, genocid, kótarež su dožywili prědowniki źinsajšnych ludow ZSSR a RF w njedawnej zachadnosći a kótarež wóni hyšći dožywiju źinsa. Jaden eksponat su byli na pśikład comici Qalamqas, Gul Altyn ku głodumrěśu kazachiskego luda w lětach 1931 – 1934 pśez kolektiwěrowanje. Tencas jo dogromady wumrěło skóro połojca wšyknych Kazachow. Animěrowane wideo wót sn pśiwobrośijo se k tatarskej rěcy, kótaraž ma wěcej nosarjow, ako kótaražkuli druga indigena rěc w RF. Licba jeje nosarjow pak teke stawnje wóteběra, wósebnje tych, kótarež wobkněžyju literarnu rěc. Za toś tu rěc se wužywa tśi alfabety, což njecyni wobkněženje lažčejše. We wokognuśu RF dowólijo wšyknym ludam, kenž su tam doma, wužywaś jano kyriliske pismo. Awtory wustajeńce su wuzwignuli, až su se jich domownje wěcej razow pózgubili, ako w casu Stalinowych deportacijow, tak teke zasej źinsajšny źeń. Wětšyna z nich su wudrogowali a maju naźeju, až jaden źeń jich domownje se wulichuju a snaź teke ako njewótwisne staty. Togo za jich zdaśim se bój Putinowy režim. Wětšy źěl mobilizěrowanych wójakow, kótarež wójuju we wokognuśu w Ukrainje, su zastupniki wšakich etniskich mjeńšynow RF ako Burjaty, Čečeny a dalšne. Za zdaśim awtorow wustajeńce, «domownja» co zbyś swóje mjeńšyny, jich do wójny sćelucy. Na taku wašnju kśě za jich zdaśim separatizmoju zadoraś.

Njedawno je w Taiwanskej Narodnej centralnej uniwersiće wušła kniha z hłownymi přednoškami »Mjezynarodneje konferency wo rewitalizaciji rěče Hakka a mjeńšinowych rěčow«, kotraž přewjedźe so w stolicy Taipeh w decembrje 2018. Přeprosyłoj běštej Rada za naležnosće Hakka a Koleg za rěč Hakka a socialne wědomosće uniwersity. Na nimale 500 stronach su dokumentowane nazhonjenja referentow ze sydom krajow: katalanšćina w Španiskej, nižozemšćina w Belgiskej, rěč Samow w Finskej, ainu w Japanskej, bretonšćina we Francoskej, walizišćina we Wulkej Britaniskej a serbšćina w Němskej. Na konferency wobdźěli so něhdźe 200 zajimcow.

Profesorka na uniwersiće w Taipeh Fen-Fang Tsai je swoju disertaciju wo serbskich žonach napisała zaběra a so mjez druhim tež z posrědkowanjom mjeńšinowych rěčow. Při tutej składnosći je wona kontakty k něhdyšej předsydce Serbskeho šulskeho towarstwa Ludmili Budarjowej nawjazała a ju jako referentku na mjenowanej konferency zdobyła. Dr. Cordula Ratajczakowa wobdźěli so jako hósć kongresa.

»Zabyta rjekowka humanitarneje pomocy« steji na pomjatnej tafli za Marju Simonowu, kotruž wotkrychu 12. meje na jeje rownišću w Drježdźanach-Johannstadće. Něhdźe 80 česćowarjow wuznamneje Serbowki bě so k swjatočnosći na pohrjebnišću swj. Trojicy zhromadźiło, mjez nimi społnomócnjena za naležnosće Serbow w sakskim statnym ministerstwje za wědomosć, kulturu a turizm dr. Madlena Malinkec a předsyda Domowiny Dawid Statnik. Předsyda sakskeho Čerwjeneho křiža Rüdiger Unger pokaza w swojej narěči na to, zo wotměje so počesćenje na Mjezynarodnym dnju hladarjow 12. meje, wšako bě Marja Simonowa pućrubarka moderneho hladanja chorych kaž tež Čerwjeneho křiža w Sakskej.

Dohlad do žiwjenja počesćeneje poda dr. Jürgen Helfricht, publicist z Radebeula, kotryž dźěła na jeje biografiji. Pokazujo na pochad Marje Simonoweje ze serbskeje Janašec swójby w Dobruši pola Budyšina, je jemu w jednorych wjesnych poměrach wotrosćena žona »wobdźiwajomna Serbowka a Saksowka«. Kniha wo jeje žiwjenju a skutkowanju ma klětu wuńć.

Do stawiznow hladanja zarjadowa počesćenu prof. dr. Anja Katharina Peters z Ewangelskeje wysokeje šule w Drježdźanach. Serbske zapřijeće »hladanje chorych« je jej »najrjeńše pomjenowanje« tutoho powołanja, w kotrymž ma so w prawym zmysle słowa přeco zaso za pomocy potrěbnymi hladać. Docentka wuzběhny přisłušnosć Marje Simonoweje k mjeńšinje a zakónči swoje wuwjedźenja zjimajo w serbskej rěči: »Marja Simonowa bě jako Serbowka ikona němskich hladanskich stawiznow.« Swjatočnosć skónči so z wotkryćom pomjatneje tafle na rownišću Marje Simonoweje, kotrež bě sakski Čerwjeny křiž w minjenych měsacach za 20 000 eurow wobnowić dało. Dalše zarjadowanja maja klětu k jeje 200. narodninam w Drježdźanach, Budyšinje a Dobruši slědować.

Dnja 17. nowembra 2022 wotmě so w Choćebuzu mjezynarodna konferenca »Mjeńšinowe rěče w Francoskej: Strategije a zadźěwki rěčneho planowanja a rewitalizacije«. Zarjadowar bě w juliju 2022 załoženy wotrjad za regionalne wuwiće a škit mjeńšin při Serbskim instituće. Přeprošeni běchu eksperća bretonskeje, korsiskeje a okcitanskeje rěčneje politiki, zo bychu w zašłych lětdźesatkach docpěte postupy předstajili. Tematizowane buchu pak tež poražki a přichodne wužadanja. Něhdźe połsta wobdźělnikow1 z kubłanja, wědomosće a towarstwoweho žiwjenja – zwjetša ze serbskeje Łužicy – wobdźěli so na konferency.

Běše to prěnje zjawne zarjadowanje wotrjada za regionalne wuwiće a škit mjeńšin2, kotrehož dźěłowej ćežišći stej walorizacija kulturneho herbstwa w so měnjatym strukturnym regionje Delnja Łužica a wědomostne přewodźenje rewitalizacije delnjoserbšćiny. Na zakładźe přirunanjow situacije druhich mjeńšinow w Europje podpěra wotrjad team ZORJA3 při nadźěłanju masterplana za rewitalizaciju delnjoserbšćiny (»Serbska rěcna strategija«).

Sobotu, dnja 28. januara 2023, wotewri so na žurli měšćanskeho Muzeja Budyšin wosebita wustajeńca »Smjerć & ritual – Prehistoriske chowanja na Wowčej horje w Delnjej Kinje«. Jedna so tu wo wustajeńcu woneje wobsahoweje hišće šěršo wusměrjeneje wustajeńcy1, kotraž pokaza so wot nowembra 2017 hač do meje 2018 w Statnym muzeju za archeologiju w Kamjenicy (smac). Kaž to muzejowy direktor dr. Jürgen Vollbrecht w swojim zawodnym słowje wo nastaću ekspozicije w kooperaciji z archeologiskim muzejom w Kamjenicy a Sakskim krajnym zarjadom za archeologiju rjekny, měješe so wustajeńca w Budyšinje poprawom hižo zašo pokazać, ale dla podawkow w poslednich lětach je so tole přeco zaso dliło.

Mjeztym zo so wustajeńca w Kamjenicy geografisce a stawiznisce hišće šěršo z formami pochowanja zemrětych a z wobchadom ze smjerću zaběraše, koncentruje so Budyska wustajeńca hłownje na pohrjebnišćo w Delnjej Kinje a w tu­tym zwisku na wosobu Ericha Schmidta.

Tak mjenowana Wowča hora je městnosć, kotraž bě w zwisku ze zapisanjom prěnich namakanjow 1826 hišće po starym ležownostnym mjenje jako »in den Lehden« zapisana. Wona spjelnja funkciju klučoweho namakanišća w srjedźnej Europje.

Akademija wuměłstwow w Berlinje je na cyle wosebite zarjadowanje do swojeho sydła bjezposrědnje při Braniborskich wrotach přeprosyła, na wotewrjenje Archiwa Kita Lorenca dnja 21. měrca 2023. Po smjerći serbsko-němskeho basnika w lěće 2017 bě wudowa Elke Lorenz jeho zawostajenstwo akademiji přepodała. Wone wobsahuje wšitke manuskripty a manuskriptowe wersije awtora, titlowe podłožki wot njeho wudatych zwjazkow ze serbskej poeziju, biografiske dokumenty, fota a wobšěrnu korespondencu, na př. z Jurjom Brězanom, Róžu Domašcynej a Benediktom Dyrlichom, ale tež z Peterom Handke, Wulfom Kirstenom, Tadeuszom Rożewiczom a wjele druhimi. To wšo steji nětko za slědźenje k dispoziciji.

Wotewrjenske zarjadowanje bě zwjazane z knižnej premjeru a witrinowej wustajeńcu. Lětsa w februarje je basniska zběrka »Es war nicht die Zeit« wušła. Wona wobsahuje njewozjewjene a rozbrojene basnje a přebasnjenja twórbow, kotrež jenož serbsce w knize »Zymny kut« předleža. Nowu knihu je němski basnik a nakładnik Michael Krüger wudał. Z nim, z basnicu Róžu Domašcynej a z wjednicu Literarneho archiwa Gabriele Radecke je sakska žurnalistka Karin Großmann podijowu rozmołwu wjedła. Do toho zbliži direktorka Sekcije literatura, basnica Kerstin Hensel, přihladowarstwu dźěło Kita Lorenca. Jeje zawod a cyła rozmołwa kružeše přeco zaso wokoło jeho basnjow, kotrež wobdźělnicy nimale so wubědźujo za zahorjenjom přednjesechu. Porno tomu předstaji Gabriele Radecke konkretne dźěło basnika na přikładźe basnje »Singende Amsel« (1972), kotraž njeje ženje serbsce wušła. A tola namaka so w Lorencowych zapiskach z lěta 1962 serbska wersija »Kós«. Na němskej wersiji je basnik přeco zaso podźěłał, naposledk je ju 2013 změnił. Z podłožkami, kotrež so nětko w akademiji chowaja, móža wědomostnicy tutón tworićelski proces slědować.

»Mysliła sym sej, zo by derje było, by-li najprjedy něšto porjadneho nawuknyła. Potom sym pytnyła, zo to njeńdźe. Sta so běžny přechod, sym nutř zrostła. Na kóncu studija sym akceptowała: Sym wuměłča.« To su sady Maje Nageloweje na spočatku přinoška w 104. čisle časopisa literatury a wuměłstwa Sakskeje »OSTRAGEHEGE« (II. kwartal, 2022). A tež tale jednora sada: »Sym Serbowka, to je přeco rólu hrało. Začuwam to jako wobohaćenje.« Mjenowane čisło časopisa wěnuje so wobšěrnje serbskej wuměłči a hižo wonkowna wobalka z wuměłskej twórbu »Por« (1996) a twórbje »Madame« (2002) a »Kćenje w kreji« (barbne łopjeno, 1993) na nutřkownej wobalce su powabne. Štyri dalše grafiki a mólby skulojća tekst na dohromady 11 stronach. Tekst Gregora Kunzeho, lyrikarja, esejista a wuměłca, bydlaceho w Drježdźanach, je wěcywustojny. Wot njeho tam zhonimy: »Rysowanje běše započatk eksistency Maje Nageloweje we wuměłstwje a je žro kóždeho dźěła, z kotrymž je wona w poslednich 40 lětach započała. Rysowanka přima a njese, ćěri swoju bytosć w molerstwje, w ćišćanej grafice, tež w instalacijach a w animaciskich filmach, we wšěm tym, štož wona swoje wulěty mjenuje. W 1980tych lětach běše rysowanje stajna zaběra. Hač dorěčany wopyt abo připadne zetkanje, tumult abo ćišina: Ruka běše zaběrana, husto na małych cedlkach, A 5 a mjeńše, mjeztym zo hłowa widźeše, słyšeše, rěčeše, přiwšěm nic přez abo wo rysowanju.« A z dalšimi zajimawymi, hłuboko sahacymi formulacijemi zrozumi wón, sam wuměłc, dźěło wuměłče wopisać.

Na słónčnym štwórtku srjedź septembra bě Witaj-pěstowarnja Villa Kunterbunt w Choćebuzu staršich dźěćiny přeprosyła na zhromadny žnjenski swjedźeń z łapanjom a zabiwanjom kokota a z woženjom žabow. Zaměr je, hižo najmjeńšich ze serbskimi kulturnymi wosebitosćemi zeznajomić a do hajenja nałožkow zapřijeć. Kaž hižo loni su sej pěstowarki zaso wjele časa za přihotowanje brali. Su pisanu nazymsku kulisu ze słomjanych walčkow a wšelakich płodow natwarili a z dźěćimi spodobny program ze spěwami a rejkami nazwučowali. Tři dźěćace poriki běchu delnjoserbsce zwoblěkane kaž tež wjednica pěstowarnje Mila Cachariasowa a tři kubłarki. Jednu dalšu holčku běštej staršej samej za swjedźeń delnjoserbsce zdrasćiłoj.

Wjednica kubłanišća wulku syłu maćerkow, nanow a dźěći serbsce witaše a tež dale konsekwentnje dwurěčnje moderěrowaše. Wona zamó samo němskich, serbskich a pólskich staršich sobu zapřijeć: Tući dyrbjachu startowe komando wótře delnjoserbsce přiwołać, a to hólčkam za jěchanje na drjewjanych konikach přez wupyšene wrota a při zabiwanju kokota a potom tež holčkam za woženje žabow To so po krótkim zwučowanju derje radźeše.

Serbski ludowy ansambl w Budyšinje měješe wot časa swojeho załoženja před 70 lětami wulke zasłužby na hajenju hudźbneje kultury Serbow. Tola jako ćehnješe wjednistwo SLA w 1980tych lětach bilancu, zo je z namrěwstwa załožerja serbskeje wuměłskeje hudźby Korle Awgusta Kocora hižo wšitko najwažniše a z tym wuměłsce najdrohotniše wotkryte a ludej přistupjene, dyrbješe so zwěsćić, zo to tak njetrjechi. Kocorej, kiž wukonješe dźě tohorunja słužbu wosadneho kantora, běše wutrobna naležnosć, so tohorunja duchownej hudźbje wěnować, a to we wulkej oratoriskej formje. Nimo »Serbskeho rekwiema« spisa wón na tekst ze Stareho zakonja oratorij «Israelowa zrudoba a tróšt«.

K stawiznam oratorija »Israelowa zrudoba a tróšt«

Někotre dźěle tutoho oratorija předstajichu so, wot komponista samoho orchestrowane a pod jeho dirigatom, 22. jutrownika 1862 w Cyrkwi našeje knjenje w Drježdźanach kaž tež 26. smažnika přichodneho lěta w Michałskej cyrkwi w Budyšinje. K dispoziciji stejachu jemu za to nimo zamóžliwych spěwnych solistow dosć wukonliwy Budyski chór Lumir, wobstejacy ze štyrceći hudźbnje derje kubłanych spěwarkow a spěwarjow kaž tež Drježdźanski orchester. Hudźbnik so rozsudźi, za tutu wobsadku hinaši stil komponowanja nałožować a z tym na sobuskutkowacych wyše naroki stajić. Po wuspěchu z tutymi sobuskutkowacymi w sakskej kralowskej stolicy a w Budyskej cyrkwi ewangelskich Serbow skomponowa oratorij w třoch dźělach, a to wuraznje w polyfoniskim kompozitoriskim stilu.