Njebozowy ropot Pawlinu ze spara torhnje. Młoda žona z poslešća wujědźe a styknywši ruce we łožu sedźo hač na smjerć wustróžena wustorči: »Božičkecy, što tu činiće?«
Zadwělne słowa měrja so na muža, kiž w ćmowomódrej dźěłanskej monturje na metalowym rěblu a z chribjetom k Pawlininemu łožu stejo nad woknom spanskeje stwy dźěru do sćěny toči.
Njeskazany dźěłaćer wustork Pawliny wězo njesłyši, nawopak, z pozběhnjenymaj ramjenjomaj a rukomaj tłóči ze wšej mocu wjerćacy so njeboz bićoweje točenskeje mašiny do betona. Na folijowu płachtu na špundowanju padaja proch a kruški z twjerdeje murje.
Zatrašena so Pawlina hromadźe bjerje, zo njeby za rěblom sahnyła a cuzbnika z njeho torhnyła. Dyrkotajo pak sej wuwědomja, zo ju nawalny hósć njewidźi a njesłyši. A zo su rańše zerja zeschadźeli.
Pawlina na budźak pohladnje, kiž na nócnym kamorčku pódla łoža pokojnje tikota, štož pak pod haru točenja tohorunja słyšeć njeje.
Wona widźi, zo je krótko do wosmich. To ju hišće bóle rozšeršenja hač grawoćiwa hara, wšako ma w dźewjećich termin pola swojeje frizerki a přećelki Hilže, kotraž ma swój salon hnydom wokoło róžka blisko cyrkwje Našeje lubeje Knjenje. Pawlina je so z dźiwadźelnikom a swojim lubuškom Lukašom wotrěčała, zo chcetaj wječor party molerja Litwina wopytać, w schowanym a chětro zanjerodźenym ateljeju na zadnjej hasce nakupowanskeje mile. Tam wuhotuje wuměłc, kiž ma sam sebje za prěkulu a zakitowarja swobody, hižo cyłe lěto kóždu sobotu wječor tajne hejsowanja, njedźiwajo na postajenja a zakazy korony dla.
Dypkownje w dźewjećich
Zešědźiwja hłójčki petunijow
Wěrja hišće pokazowakej časnika
Kiž běži kaž hewak
Dźeržimoj so horje z lubosću
Pod sytymi jaworami pjerchotajo
Měrowych hołbjow křidleška
Sprostłe sćahnu lěćo
Nad Łobjom zabłysknu
Bójske zliwki ze wšěch mróčelow
Padajo rozwuzdźenej tujawce
Wustonatej sony a žedźby
BENEDIKT DYRLICH
Loni 22. awgusta smědźach zhromadnje ze swojej mandźelskej w Nowoslicach złoty kwas Bena Budarja a jeho Ludmile sobu swjećić, a to we wulkim kole gratulantow a z wotputanej bjesadu hač do pózdnjeho wječora. Tehdy so mnohim z nas zdawaše, zo je drač korony, kotryž bě spočatk měrca wubuchnył, mjenje abo bóle přewinjeny. Kaž dźensa wěmy, bě zezdaće z lońšeho lěća błud.
Pjatk, 19. měrca 2021 zakónči zasłužbny serbski basnik a publicist, scenarist a lektor swoje 75. žiwjenske lěto. Tónkróć drje njebudźe telko swójbnych, znatych a přećelow Benej Budarjej w bjezposrědnjej bliskosći zbožo wupřeć móc. Pandemija budźi dale žałostne strachi, žada sej přeco hišće wopory a zaraća puće k njewobmjezowanej zhromadnosći, kajkaž je w Serbach tradicionelnje z wašnjom.
Tuž so swojemu koleze a přećelej po ideelnych šćežkach bližić spytam a jemu z wotstawkom přiwołam: Luby Beno, wostań při wšěch trapjenjach dale čiły a wjesoły, z nadźiju a wěru, zo so namaj a nam zdźerža a wotewrja přichodnje zaso stare a nowe puće k zetkanjam, k literarnym předewzaćam a swjedźenjam!
Z Benom Budarjom so z młodych lět zwjazany čuju. Jeho bohate a wjelestronske literarne tworjenje a narodne skutkowanje mje hižo lětdźesatki přewodźa. Jeho sylna serbska a słowjanska wutroba mje dale jima. Jako wón w Lipsku slawistiku studowaše, ja pak teologiju w Erfurće, so z nim lěta 1969 w Kružku młodych awtorow pod nawodom Kita Lorenca bliže a wosobinsce zeznach. Wobaj so horjachmoj z dalšimi młodymi Serbami za basnjenje. Rady wo wutworach kružkarjow a docyła wo modernej poeziji diskutowachmoj, na wuradźowanjach w Serbskim literarnym muzeju a druhdźe. (Muzej w Budyskim Serbskim domje bu wot funkcionarow Domowiny w lěću 1978 z gwałtom zlikwidowany.)
Před wabjenskej sćěnu moluja
popki w narodnych drastach wobrazy
krjepi stulena žona ćichu wodu
kórki a tomaty wjesele slepja
domjace bohatstwa na witaminach
čerstwe w poskitku sliny běža
Na brjoze kumštneho jězora
zapósłanc Tomaš wostanje přistojny
wisajo w kupanskich cholowach
šěroko chwali wuhlo za Šwedsku
zašmjata so samo klima
při wotklepanej štučce wo jejkomaj
Klinči chór zdaloka křiwje
ridruja wuwozne připrawy kopjo
hromadu wotsypki a praskot
pohrjebaja přiběrace směrki
smjertny strach zabywaja kolesowarjo
a skaterojo na smolanej pisće
BENEDIKT DYRLICH
ze: Zlět zelenych wuchačkow. Basnje a powědki, Budyšin 2016
Přećel a podpěraćel Serbow w Pólskej Janusz Wójcik je njeboh. Žaruju wo wurjadneho basnika, kulturnika a politikarja, kiž bě w 59. žiwjenskim lěće 28. awgusta 2020 po dołhej ćežkej chorosći w Brzegu zemrěł. Jeho mandźelskej a swójbje słuša sprawna sobuželnosć.
Janusza sym zeznał spočatk noweho lěttysaca. Tehdy běch šefredaktor Serbskich Nowin a předsyda Zwjazka serbskich wuměłcow, w kotrymž so wjacori z nas hižo wot přewróta wo womłodźenje a zesylnjenje literarnych a kulturnych stykow k swojim słowjanskim susodam prócowachu.
Na popołdnju w lěću 2003 so muž w dobrych třicetych lětach a swětłym wobleku a kłobuku w redakciji našeho dźenika zjewi a so jako »direktor departementa za kulturu, sport a turizm« wojewódstwa Opola předstaji. Rjekny, zo je jemu wopyt pola mje Jurij Łušćanski, referent za kulturu a wukraj w Domowinje, doporučił. Zdobom přepoda mi zběrku basnjow ze swojeho pjera. Z nich wučitach, zo tematizuje zahubne wójnske a powójnske časy, sćěhi etniskich wuhnaćow, lubosć k Adamej Mickiewiczej a k swojej pólskej a šleskej domiznje, w kotrejž so zetkawaja a tež kusaja njeličomne narodne a nabožne prudy.
Moja angažowanosć za wuchowanje Klětnoho w rozsudnych měsacach měrliweje rewolucije – a pozdźišo tež za Rogow pod wuměnjenjemi wobnowjenja demokratije – ma swoje předstawizny. Tute so njehodźa z někotrymi słowami rozjasnić. Njech su tohodla jenož někotre wuchadźišća naspomnjene, kotrež mje pohnuwachu, so Klětnjanam kónc lěta 1989 a Rogowčanam nalěto 1990 w boju wo přichod jich sydlišćow direktnje přizamknyć – a to w zhromadnosći z mnohimi serbskimi spisowaćelemi, dźiwadźelnikami a dalšimi wuměłcami a kulturnikami:
