Loni 22. awgusta smědźach zhromadnje ze swojej mandźelskej w Nowoslicach złoty kwas Bena Budarja a jeho Ludmile sobu swjećić, a to we wulkim kole gratulantow a z wotputanej bjesadu hač do pózdnjeho wječora. Tehdy so mnohim z nas zdawaše, zo je drač korony, kotryž bě spočatk měrca wubuchnył, mjenje abo bóle přewinjeny. Kaž dźensa wěmy, bě zezdaće z lońšeho lěća błud.
Pjatk, 19. měrca 2021 zakónči zasłužbny serbski basnik a publicist, scenarist a lektor swoje 75. žiwjenske lěto. Tónkróć drje njebudźe telko swójbnych, znatych a přećelow Benej Budarjej w bjezposrědnjej bliskosći zbožo wupřeć móc. Pandemija budźi dale žałostne strachi, žada sej přeco hišće wopory a zaraća puće k njewobmjezowanej zhromadnosći, kajkaž je w Serbach tradicionelnje z wašnjom.
Tuž so swojemu koleze a přećelej po ideelnych šćežkach bližić spytam a jemu z wotstawkom přiwołam: Luby Beno, wostań při wšěch trapjenjach dale čiły a wjesoły, z nadźiju a wěru, zo so namaj a nam zdźerža a wotewrja přichodnje zaso stare a nowe puće k zetkanjam, k literarnym předewzaćam a swjedźenjam!
Z Benom Budarjom so z młodych lět zwjazany čuju. Jeho bohate a wjelestronske literarne tworjenje a narodne skutkowanje mje hižo lětdźesatki přewodźa. Jeho sylna serbska a słowjanska wutroba mje dale jima. Jako wón w Lipsku slawistiku studowaše, ja pak teologiju w Erfurće, so z nim lěta 1969 w Kružku młodych awtorow pod nawodom Kita Lorenca bliže a wosobinsce zeznach. Wobaj so horjachmoj z dalšimi młodymi Serbami za basnjenje. Rady wo wutworach kružkarjow a docyła wo modernej poeziji diskutowachmoj, na wuradźowanjach w Serbskim literarnym muzeju a druhdźe. (Muzej w Budyskim Serbskim domje bu wot funkcionarow Domowiny w lěću 1978 z gwałtom zlikwidowany.)
Před wabjenskej sćěnu moluja
popki w narodnych drastach wobrazy
krjepi stulena žona ćichu wodu
kórki a tomaty wjesele slepja
domjace bohatstwa na witaminach
čerstwe w poskitku sliny běža
Na brjoze kumštneho jězora
zapósłanc Tomaš wostanje přistojny
wisajo w kupanskich cholowach
šěroko chwali wuhlo za Šwedsku
zašmjata so samo klima
při wotklepanej štučce wo jejkomaj
Klinči chór zdaloka křiwje
ridruja wuwozne připrawy kopjo
hromadu wotsypki a praskot
pohrjebaja přiběrace směrki
smjertny strach zabywaja kolesowarjo
a skaterojo na smolanej pisće
BENEDIKT DYRLICH
ze: Zlět zelenych wuchačkow. Basnje a powědki, Budyšin 2016
Přećel a podpěraćel Serbow w Pólskej Janusz Wójcik je njeboh. Žaruju wo wurjadneho basnika, kulturnika a politikarja, kiž bě w 59. žiwjenskim lěće 28. awgusta 2020 po dołhej ćežkej chorosći w Brzegu zemrěł. Jeho mandźelskej a swójbje słuša sprawna sobuželnosć.
Janusza sym zeznał spočatk noweho lěttysaca. Tehdy běch šefredaktor Serbskich Nowin a předsyda Zwjazka serbskich wuměłcow, w kotrymž so wjacori z nas hižo wot přewróta wo womłodźenje a zesylnjenje literarnych a kulturnych stykow k swojim słowjanskim susodam prócowachu.
Na popołdnju w lěću 2003 so muž w dobrych třicetych lětach a swětłym wobleku a kłobuku w redakciji našeho dźenika zjewi a so jako »direktor departementa za kulturu, sport a turizm« wojewódstwa Opola předstaji. Rjekny, zo je jemu wopyt pola mje Jurij Łušćanski, referent za kulturu a wukraj w Domowinje, doporučił. Zdobom přepoda mi zběrku basnjow ze swojeho pjera. Z nich wučitach, zo tematizuje zahubne wójnske a powójnske časy, sćěhi etniskich wuhnaćow, lubosć k Adamej Mickiewiczej a k swojej pólskej a šleskej domiznje, w kotrejž so zetkawaja a tež kusaja njeličomne narodne a nabožne prudy.
Moja angažowanosć za wuchowanje Klětnoho w rozsudnych měsacach měrliweje rewolucije – a pozdźišo tež za Rogow pod wuměnjenjemi wobnowjenja demokratije – ma swoje předstawizny. Tute so njehodźa z někotrymi słowami rozjasnić. Njech su tohodla jenož někotre wuchadźišća naspomnjene, kotrež mje pohnuwachu, so Klětnjanam kónc lěta 1989 a Rogowčanam nalěto 1990 w boju wo přichod jich sydlišćow direktnje přizamknyć – a to w zhromadnosći z mnohimi serbskimi spisowaćelemi, dźiwadźelnikami a dalšimi wuměłcami a kulturnikami: