Hanka Šěnec – Ignac Wjesela je so 22. awgusta 2020 z Anna-Rosinu Selmer z Łaza­ (Laasow) zmandźelił. Njewšědny bě swjatk, dokelž běchu na nim serbske narodne drasty Hornjeje a Delnjeje Łu­žicy widźeć. Njewjesćinsku drastu Łaza – ze wsy njedaloko Wětošowa (Vetschau) – bě sej Anna-Rosina Selmer po fotach a zdźěla hišće po originalach znowa zešić dała.

› Serby w casu korona-krize

Wuhladko – MDR

11.07.2020 | 11.45 hodź.

› Wuskutki korona-krizy ­na NSLDź

› Nowa generacija młodych serbskich hudźbnikow

› Wjelči wědomostnik Pawl ­Lipič

› Interview z Gabrielu Mariju Šmajdźinej

Łužyca – RBB

18.07.2020 | 13.30 góź.

› Woglěd błośańskeje jsy Dešno

Wuhladko – MDR

01.08.2020 | 11.45 hodź.

› Farar Jan Malink rozžohnowany

› Nowy zwón za texaski Serbin

› Měrliwa rewolucija w Serbach

Lěta trajace njesprócniwe dźěło bywšeho lektora Ludoweho nakładnistwa Domowina Jana Krala je wunjesło nětko w LND předležacu knihu z titulom »Zelena radosć«. W njej poda so awtor na slědy přirodospytnikow. Přiroda před durjemi wabješe a pohonjowaše na přirodowědnym polu skutkowacych Serbow Hadama Bohuchwała Šěracha, Michała Rostoka, Jana Bohuwěra Mučinka, Michała Awgusta Krala, Jana Larasa, Korlu Bohuwěra Šěcu, Jakuba Nowaka-Horjanskeho, Měrćina Krala, Jakuba Lorenca-Zalěskeho a Juliusa Korlu Emila Rioty čas žiwjenja. Jan Kral je čitarstwu zbliži. Podawa žiwjenjoběhi a originalny tekst z jich pjera. K tomu přidruža so swójske zhladowanja na přirodne zjawy, kiž je jako wjesny hólčec, student biologije a zahorjeny zahrodnik sam nazhonił a wobkedźbował.

Jan Kral, Zelena radosć. Na slědach serbskich přirodospytnikow, 232 s., wobrazy, kruta wjazba, ISBN 978-3-7420-1901-1, 19,90 €

Berlinski hudźbny label takatak records je loni digitalnje wozjewjenu EP »Halfway reveries« duwa Hara Crash nětko tež jako winylowy zynkonošak wudał. Tačel wopřijima dohromady štyri spěwy, dwaj jendźelskej a dwaj serbskej. Hudźba a teksty su z pjera spěwaceje a na keyboardźe hrajaceje Uty Šwejdźic a Mirtcha Mirschinskeho, zamołwiteho za synthesizery a programowanje rytmow. Wuwzaće je titul »Bali«, kotrehož lyriski zakład twori baseń Maksymiliana M. Nawki »Mój Bali«.

Hara Crash, EP Halfway reveries, takatak records, 12,00 €

Estetisce dopominaja twórby Hara Crash nic jenož markantneho hłosa dla na dotal poslednju CD »Ćeknjenaj« skupiny Berlinska dróha. Přiwšěm wuwiwataj wuměłcaj cyle swójsku notu a dawataj swojej hudźbje dychać. Minimalny techno runje tak lochce zaplećetaj kaž opulentnje aranžowane fragmenty goth rocka resp. post-punka, decentnje jewitej so nimo toho eksperimentalna musique concrète, hypnotiski dub (žanr). Rezultat hodźał so najlěpje z hesłom indietronica wopisać. Limitěrowana tačel inkluziwnje koda za download je mjez druhim w Budyskej Smolerjec kniharni na předań.

Maćica Serbska dyrbješe koronapandemije dla swoju za 21. měrca 2020 planowanu hłownu a wólbnu zhromadźiznu krótkodobnje wotprajić. Předwidźane je, ju sobotu, 26. septembra 2020, ze skrótšenym programom nachwatać. Předsydstwo je rozsudźiło, zo matej so jenož rozprawa předsydy a financna rozprawa na zhromadźiznje čitać. Rozprawy sekcijow wozjewja so tohodla lětsa wuwzaćnje w Rozhledźe.

Rozpšawa Maśice Serbskeje

29.5.2019 jo se wótměła głowna zgromaźina Maśice Serbskeje w Serbskem domje w Chóśebuzu. Pśednosował jo René Šusteŕ k temje »Kóńc brunice we Łužycy – aktualne tšojenja a perspektiwa«. Pó žywej a teke mjazy Serbami kontrowersnej dis­kusiji su se dalšne pśedewześa tematizěrowali, ako na pś. wobnowjenje rowa dolnoserbskego literata a ceptarja Frycha Rochy. Cesne zarědowanje na poł­dnjowem kjarchobje jo było 30. septembra 2019 w zagronito­sći pomnikoweje kupki pśi mě­sće Chóśebuz. Maćica Serbska jo to financielnje pódpěrała.

Někotare z našych cłonkow su pomagali pśi knigłowem projekśe k žywjenju a statko­wanju něgajšnego ceptarja Kita Šwjele. Chronikaŕ w Skjarbošcu (Schorbus) a cłonk tamnjejšego domowniskego towaristwa, kněz Dietmar Schulze, jo woluminozne knigły 27. februara 2020 w Serbskem domje w měsće prezentěrował. Wón jo teke wjeliki późěl na tom měł, až jo se stela za něgajšnego redaktora »Bramborskego Serbskego Casnika« a serbskego kantora w tej jsy nastajił. Teke how su cłonki Maśice pśi spisanju dolnoserbskego teksta wobradowali.

Hanka Šěnec – Performance serbskich maturantkow składnostnje němskeje premje­ry inscenacije »Greta« NSLDź

Dźesać mojich porsćikow, zestajiła Lydija Maćijowa, ilustrowała Martina Burghart-Vollhardt, 21 s., twjerdy papjerc, ISBN 978-3-7420-2594-4Hač »Himplašk a pimplašk taj palčikaj« abo »Mała husańca« – w nowej knize Ludoweho nakładnistwa Domowina ma kóždy porsćik swój wulki wustup. Knižku »Dźesać mojich porsćikow« za najmjeńšich pjerachow je Lydija Maćijowa zestajiła a Martina Burghart-Vollhardt je ju pisanje ilustrowała. Podajće so z porsćikami na wulku jězbu po swěće abo tola do lěsa. Hibajće swoje palcy a porsćiki a dajće je zhromadnje z lóštnymi rymami, hrónčkami a wuličenkami po ćěle a chribjeće skakać. Wuspytajće sami, što wšitko zamóža!

▶ Kocorowy oratorij »Israelowa zrudoba a tróšt« wušoł

Njedawno wuńdźe w nakładnistwje »LUMIR« K. A. Kocorowy duchowny oratorij »Israelowa zrudoba a tróšt«. Z tym spřistupni »LUMIR« zajimowanej zjawnosći doskónčnje wšitke wulkotwórby komponista a załožićela serbskeje wuměłskeje hudźby. Za cyły čas NDR njebě so poradźiło ani jednu tutych twórbow, a byrnjež jenož jako faksimile, wozjewić.

▶ Wozrodźenje Hórnikoweje knihownje

Po tym zo bu najwjetša zběrka serbskeje a sorabistiskeje literatury zwonka Łužicy w Serbskim seminarje w Praze wot wulkeje wody 2002 ćežko wobškodźena, su so z pomocu spěchowanskich srědkow Swobodneho stata Sakskeje prěnje objekty restawrowali, mjez druhim prěnja ćišćana hornjoserbska gramatika Jakuba Xavera Ticina, kniha wo stawiznach Róžeńčanskeje swjatnicy a magacin manuskriptow časopisa Serbowka. Planowana wustajeńca prěnich restawrowanych knihow pak bu koronakrizy dla přestorčena.

Zestajerka knihi »Dźesać mojich porsćikow« Lydija Maćijowa składnostnje přepodaća awtorskich eksemplarow z nowym jednaćelom LND Pětrom Symanom Cyžom a lektorku Janinu Mikławškowej, dnja 4. junija 2020 Foto: Hanka Šěnec

▶ 10. zetkanje łužiskich filmowcow

Jürgen Maćij – Na demonstraciji w Klětnom, 6. januara 1990

Ja wjac njemóžu. Mi dosaha. Kónc. To tla žane žiwjenje wjac njeje. Cyły dźeń jenož nutřka. W kuchni. Na konopeju. Na hajzlu. Zaso w kuchni, byrnjež šće docyła hłódny njejsy. Ale někajki rytmus abo dnjowy plan wšak dyrbiš měć. Zaso na konopej. Popołdnju kusk po měsće teptać. Snano spěšnje něšto nakupić. A ani to so mi nochce, wšako dyrbimy sej při tym nětko tež hišće poł mjezwoča zakryć. Pola někotrych to snano nješkodźi, ale ja mam šikwa­ne mjezwočo. Je naša njeboh mać znajmjeńša přeco prajiła. Potom zaso do bydlenja a samsne znowa: kuchnja, konopej ... Mi to tak na čuwy dźe.

»Zaběraj so tola někak«, su mi wšitcy mudrje při telefonje radźili. Abo přez tónle internet. »Ty tla sy jako mały hólc přeco rady puzzlował, njeby to něšto było?« To běše před 50 lětami! Potom sym tola puzzle wu­hrjebał a započał. Po pjeć mjeńšinach bě wobraz ze znatym čěskim­ knoćikom zestajany. Što móžu ja za to, zo ma mój puzzle jenož 12 dźělow! Potajkim něšto druhe.

»Ja sym wšitke moje knihi po barbje sortěrowała, to bě zdobom kaž meditacija.« Hdyž sym posledni a zdobom prěni raz meditěrował, sym po mjeńšinomaj pječa tak wótře smorčał, zo su mje z meditaciskeje rumnosće won njesć dyrbjeli. Potajkim knihi po barbje sor­těrować. Pohladam na polcu, zo bych započał, a widźu, zo sym hižo hotowy. Wobsedźu jenož 23 knihow. Rjad Karla Maya. Wšitke ze zelenej wobalku. Wo čer­ta. To móžeš wobłudnić w tajkim małym bydlenju. Čehodla sym ja wopica w januarje hižo cyłu budu barbił. To by nětko idealna zaběra ... Staru pěc, ale mje wšak do Obija njepušća. Hdy nož by susod Korla jenož doma był. To bychmoj po zwučenym wašnju – a z wot­powědnym předpisanym wotstawkom – zaso w schodźišću wo najnowšich bladach w domje filozofować móhłoj. Tón steji pak nětko wodnjo a w nocy na dźěle. Wažny muž, mjeztym samo za cyły naš system. Systemrelewantny takrjec.