Wót Marki Maćijoweje wudanych knigłow ›Serbstwo, quo vadis?‹ su łoni wujšli w Ludowem nakładnistwje Domowina. Ta kompaktna zběrka esejow zgromaźijo teksty 19 awtorow, styri tych spisane w dolnoserbskej rěcy, na jadnab 250 bokach. Titeloju wótpowědujucy, wobswětluju eseje zwětšego perspektiwy na směr, do kótaregož se serbska rěc a kultura pógibujotej.
Powšyknje stoje pšašanja k serbskej identiśe w srjejźišću teje zběrki, cesto pó wjelgin wósobinskej wašni sformulěrowane a wobglědowane. Pśi tom pokažo wudawaŕka južo w pśedsłowje na to, až se na kóńcu cytanja žedne gótowe wótegrona na to pšašanje ›Quo vadis‹ njewótwórjaju. Pśeliš wšake su jadnotliwe biografije pśinosowarjow tak ako městna a case, kótarež stwóriju ramik kuždego eseja. Tak wótpowědujo młogi tekst wósobinskej meditaciji wó serbskej identiśe, mjaztym až jo drugi skerjej wobšyrna rozpšawa.
Jadna awtorka pódajo aktualnu tematiku a stajijo sebje skerjej slězy pósołstwa swójogo teksta, drugi pśinosowaŕ pak se rozestaja kradu ze swojeju biografiju w konteksće historiskich tšojenjow. Slědny wótrězk knigłow znaglědnijo bogaty spektrum wobźělonych awtorow a awtorkow z krotučko zespominanymi biografiskimi datami. Tak śěgnjo se na pśikład starstwo pśinosowarjow pśez tśi generacije, wót naroźonych w lěśe 1950 až do lěta 2002.
W běgu zachadnych lět som se tam a zas zaběrał z wšakimi socialnymi kupkami, kótarež zjawnosć cesto pósuźujo ako »subkulturelne«: Neonacije, hooligany, punki, sekty, ezoterikarje, hippije, wótrjacniki, śěgaty lud a druge – mjenjej abo wěcej organizěrowane – luźe, kótarež se »kulturelnje« rozeznawaju wót wětšego źěla towarišnosći. Fascinacija za mnjo – a za wjele drugich – nastawa na tom městnje z konflikta mjazy tym »normalnym« na jadnom a tym »njezwuconym« na drugem boce. Až eksistěrujo taki konflikt teke w konteksće serbskeje mjeńšyny, som ja pśipódla wuslěźił w běgu swójogo studiuma sorabistiki w Lipsku.
Titel mójogo masterskego źěła, kótarež som zapódał 24. septembera 2020, jo »Subkulturalnosć a serbska towarišnosć – Pśespytowanje subkulturelnego koncepta na zakłaźe reprezentatiwnych projektow« (Baganz 2020). W źěle som se zaběrał ze zwiskom mjazy subkulturalnosću a serbskeju mjeńšynoweju towarišnosću. Za to som pśeslěźił a pógódnośił serbskosć a subkulturalnosć wšakich serbskich projektow na pólu literatury, muziki a socialnych medijow.
Zasadny problem w běgu mójich pśeslěźenjow jo było wupominanje, słužbnje nałožowaś kopicu wšakich zapśimjeśow a fachowych definicijow z kulturnowědomnostnego wobłuka. Aby wuźěłał wužytny teoretiski instrumentarium, som wusměrił źěło za perspektiwami sociologa Rolfa Schwendtera, kótarež jo wón formulěrował w swójich knigłach Theorie der Subkultur (1993). Na zakłaźe togo a konceptow z moderneje etnologije som wutwórił teoretiski zakład. Pśeglědnosći dla njamógu na tom městnje wopisaś ceły swójski dialektiski proces, ale jano pokazaś na nejwažnjejše wuslědki mójogo źěła. We tom zmysle njok dopołnje rozkłasć slězynu kompleksnych zapśimjeśow, ako na pśikład identity, kultury, Schwendteroweje pyramidy towarišnosći a wjele drugich. Taka skrotcona forma móžo zawinowaś wjele njedorozměśow, ja pak se wó to procuju, až su móje wugronjenja k rozměśeju.
