Zbudźerske hibanje a serbske nowinarstwo w předměrcu

artikel pógódnośiś
(0 )
Hród w Königshainje, wažne zetkawanišćow zbudźenych kruhow z Pruskeje a Sakskeje.   Foto: Wikipedia Hród w Königshainje, wažne zetkawanišćow zbudźenych kruhow z Pruskeje a Sakskeje.   Foto: Wikipedia

K wudaću časopisa Misionske Powěsće

Serbski předměrc so husto z hesłami romantika, rozswětlerstwo a słowjanska zwjazanosć charakterizuje. Tutym hibanjam so bytostny wliw na serbske narodne budźenje připisuje. Hladajo na politiske połoženje w předměrcu rěči so wo restawraciji, z widom na Prusku je w serbskim stawiznopisu tež husto rěč wo zaměrnej germanizaciji. Hospodarske połoženje we Łužicy da so skrótka z hesłomaj agrarne reformy a započatk industrializacije wopisać. W tutym nastawku chcu na dalše hibanje skedźbnić, kiž serbske stawizny nic mjenje hač horjeka mjenowane wobwliwowaše, je so pak hač dotal mało wobkedźbowało, mjenujcy zbudźerske hibanje (Erweckungsbewegung).

Zbudźerske hibanje korjeni w pietizmje 18. lětstotka, dyrbješe pak so po Francoskej rewoluciji a Napoleonskich wójnach z hinašimi wliwami rozestajeć. Jedna so wo swětowe hibanje, kiž wšě kraje reformacije wopřija (USA: Second Great Awakening; Jendźelska: Evangelicalism, Francoska a Šwicarska: Réveil). Po wobsahu měrješe so přećiwo racionalizmej a wojowaše za rechristianizaciju Europy. Rowjenkojo mějachu so z duchowneho spara budźić, tole zwjaza so husto tež z přećom, jich z narodneho spara budźić. Lěta mjez 1815 a 1848 so jako wažne časowe mězniki zbudźerskeho hibanja podadźa, je pak konsens, zo wobwliwowaše zbudźerske hibanje wuwiće w Němskej přez cyły 19. lětstotk. Při tym njewobmjezowaše so jeho skutkowanje jenož na cyrkwinski wobłuk, ale móžemy runje na polu towarstwoweho žiwjenja, diakonije (chorownje, diakonisowe wustawy, wumóžerske domy), ale tež nowinarstwa šěroke zjawne skutkowanje zbudźerskeho hibanja slědować. Zbudźerske hibanje, tak teza tutoho nastawka, wobwliwowaše tež serbske stawizny w předměrcu bytostnje. Chcu to tule na přikładźe serbskeho nowinarstwa pokazać.

Galerija

  • dalši wobraz (1): dalši wobraz (1)
  • dalši wobrazowy tekst (1):
  • dalši wobraz (2): dalši wobraz (2)
  • dalši wobrazowy tekst (2):
  • dalši wobraz (3): dalši wobraz (3)
  • dalši wobrazowy tekst (3):
  • strDocId: 5a359884 e720 4a32 9a05 183bed82f01c
  • kId:
  • dalše nadpismo:
  • Sonderformat: Standard
Gelesen 409 mal Letzte Änderung am pětk, 01 december 2023 00:11