Mała onomastiska studija – swójbne mjena Trjebina

artikel pógódnośiś
(0 )
W Trjebinje je mjeno Šuster, nic Šewc, rozšěrjene. Wo tym swědči tež Šusteroc dwór, kiž bu z wjesneho dźěla Zagora do srjedźizny wsy přenjeseny a tak před wotbagrowanjom wuchowany.   Foto: Tomaš Šołta W Trjebinje je mjeno Šuster, nic Šewc, rozšěrjene. Wo tym swědči tež Šusteroc dwór, kiž bu z wjesneho dźěla Zagora do srjedźizny wsy přenjeseny a tak před wotbagrowanjom wuchowany. Foto: Tomaš Šołta

Zawodne mysle

Před 75 lětami, po zakónčenju Druheje swětoweje wójny, běše Trjebin hišće ryzy serbska wjeska. Swójby běchu hač na małe wuwzaća serbske, hdźež so serbsce rěčeše. Po socialnym stawje běchu wobydlerjo ratarjo, zwjetša małoratarjo. A tež swójbne mjena w Trjebinje běchu hač do lěta 1945 serbske. Po wójnje su so do Trjebina tež cuzy wuhnaći zasydlili a su tež měšane němsko-serbske mandźelstwa nastali. Tak su so serbskim swójbnym mjenam němske přidružili.

Wjesny wobraz njeje so lěta dołho změnił. Nastaće prodrustwa přiwabi wjele nowych němskich dźěłaćerjow a z tym tež nowe, nic serbske swójbne mjena. Najhórje pak bě, zo so dźěle Trjebina zhubichu a so dźensa hišće »čorneho złota« dla zhubja. Tuž je najwjetši čas, zo so swójbne mjena zachowaja.

Trěbnosć a nastaće swójbnych mjenow

Swójbne mjeno je dźěl mjena kóždeho čłowjeka. Wone wudospołnja předmjeno a zwuraznja přisłušnosć nošerja k wěstej swójbje. Tysacy lět mějachu ludźo jenož jedne mjeno. Nastaće a přesadźenje tak mjenowaneje »dwumjenowosće« (Zweinamigkeit) njesta so připadnje a bjez přičiny. W času wokoło lěta 1000 po Chrystusu załožichu so mnohe města. Ličba wobydlerjow razantnje stupaše. Nětko bě trjeba, ludźom dalše, swójbne mjeno přidać, zo bychu so mjez sobu rozeznawali. To njebě kaž dotal jenož z předmjenom móžne. Mjez 1000 a 1500 wuwichu so kriterije, kak maja so nowe swójbne mjena tworić. Wukristalizowachu so pjeć kriterijow za tworjenje swójbnych mjenow: swójbne mjena z předmjena, swójbne mjena po pochadźe (městnosć, lud z kotrehož wosoba pochadźeše), swójbne mjena po bydlenskej městnosći (pokazuja na městnosć, hdźež wosoba bydli), swójbne mjena z pomjenowanja powołanja (pokazuja na powołanja abo činitosć wosoby) a swójbne mjena, kiž pokazuja na wěste napadne kajkosće wosoby a kotrež jich jasnje wot druhich ludźi rozeznawaja.

Galerija

  • dalši wobraz (1): dalši wobraz (1)
  • dalši wobrazowy tekst (1):
  • dalši wobraz (2): dalši wobraz (2)
  • dalši wobrazowy tekst (2):
  • dalši wobraz (3): dalši wobraz (3)
  • dalši wobrazowy tekst (3):
  • strDocId: d0b9e5e1 7e20 4804 88ac c2f06a5a9da8
  • kId:
  • Sonderformat: Standard
Gelesen 1469 mal Letzte Änderung am stwórtk, 01 apryl 2021 01:59