Za Mětom Pernakom

artikel pógódnośiś
(0 )
 Měto Pernak  Foto: Madlena Norbergowa Měto Pernak Foto: Madlena Norbergowa

Zachopjeńk decembra 2019 jo w Barlinju do nimjernosći wujšeł Měto Pernak, luź, ako jo z njewšednym angažementom se zasłužył nejwušu cesćownosć a toś su jogo w casnikach a casopisach južo słušnje wopomnjeli. Pśi tom su znosyli radnu licbu kamuškow do mozaika žywjenja, kótarež jo se zachopiło 1938 a jo wóstało do kóńca połne dožywjenjow a njewomucnego źěła. Kśěł tomu wobrazoju dodaś někotare wósobinske dopomnjeśa.

Měto Pernak  Foto: <b>Madlena Norbergowa</b>
Měto Pernak Foto: Madlena Norbergowa
Gaž spomnjejom se slědk na rane źiśetstwo, ga myslim se wótergi na serbske ewangelske cerkwine dny. Te su byli kužde lěto w drugej górnoserbskej jsy a naša familija jo była pśipódla. Za nas źiśi jo to było něco wósebnego. Duchowne su byli hynac woblacone nježli pla nas katolskich, kjarliže su byli hynakše a samo rěc namšarjow jo pak jano se wótchyliła. My pak smy ceło wułykowali za jadnym wujkom z Barlinja ... Tomu jo se spódobało, kak smy serbski grajkali – a toś jo pak raz wuśěgnuł za kuždego z nas bananu. Jo powědał tšochu hynacej ako my Budyšynarje. Až to jo była zewšym druga rěc, dolnoserbšćina, som zbadał akle lěta pózdźej, 1996, rowno na swětego Mjertyna (pótakem Měta). Som był sedymnasćolětny kjarlik a su mě pśepšosyli na Swěźeń serbskeje poezije, kenž jo był pósćony Minje Witkojc. W pśestawce jo Měto Pernak mě a žednym bórkojskim žeńskim kazał na mlince do šenki. Tam za blidom jo se warkotało a šwarkotało, chejkało a smjejkało! Njejsom tencas hyšći wuměł dolnoserbski powědaś a som toś zaprědka jano wušy natśěgał. Pó chylce pak som jo teke wopytał. A to jo šło! Wótněnta som se cesćej wupórał do Dolneje Łužyce, aby rěc pšawje nawuknuł. Źinsa se źeńk ak źeńk z njeju zaběram a mam bejne wjasele na tom. Gaž něcht mě pšaša, ga som chopił dolnoserbski powědaś, ga mógu z cysteju wutšobu groniś, až wšo jo se zachopiło z tymi mlincami, ako jo »naš Martin« w bórkojskej kjarcmje za mnjo skazał. Jogo som pó tom cesćej zmakał: na serbskich namšach, doma pla luźi – pjerwjej na swěźenjach, pózdźej na zakopowanjach, na zarědowanjach Maśice Serbskeje w Górnej a Dolnej Łužycy. Wšuźi jo glědał za tym, aby luźe něco zgónili. Gaž som 2004 chopił w Serbskem instituśe źěłaś, som markował, kak akribiski jo se wědu naźěłał, kótaruž jo drugim pósrědnjał. Kuždycku drogu do Budyšyna jo wužył, aby w kulturnem archiwje a centralnej bibliotece rešeršěrował. Jo znał tam młogu drogotku, mjaz drugim rukopisnu agendu z Noweje Niwy, jogo rodneje jsy. Zgromaźonu wědu njejo jano w njeliconych pśednoskach dalej dawał, ale teke w knigłach a kniglickach, brošurkach a łopjenach, kótarež jo pisał, zestajał a pó źěłach sam wudawał. Jogo swěźeński spis k cesći Jana Bjedricha Fryca z lěta 1997 słuša k prědnym dolnoserbskim publikacijam, ako som wobsejźeł. Njejsom se jen ako abiturient trjebał kupiś. »How maš«, jo se pśijaznje wusmjejknuł.

Zamrěty pak njejo se zaběrał jano z kulturu a stawiznami, ale teke z rěcu. Swóju wědu wó serbšćinje, wósebnje wó tej pódwjacornej, błotojskej, jo mjazy drugim ako pśedsedaŕ Maśice Serbskeje, cłonk źěłoweje kupki »Serbske perikopy« a Dolnoserbskeje rěcneje komisije dalej dawał. Ako źinsajšny powědaŕ togo slědnego gremiuma som jomu za to z cełeju wutšobu źěkowny. Pódla teoretiskego źěła z rěcu pak jo Měto Pernak, laureat myta Ćišinskego, lubował kreatiwne wobchadanje z njeju. 1966 jo chapjał swětowu poeziju do dolnoserbšćiny pśestajaś: Rutebeufoju a Baudelairoju jo rowno tak ako Žukowskemu a Puškinoju serbski jězyk pśispórał. A kaki ten jo był lasny, wiselny a chytšy! Wó tom znanje młoge wudaśa casnikow a casopisow a wót Kita Lorenca zestajony zešywk rěda Serbska poezija.

Galerija

  • dalši wobraz (1): dalši wobraz (1)
  • dalši wobrazowy tekst (1):
  • strDocId: 8a0e8d12 4edc 4a0e 9d26 4a9efc90a2b0
  • kId:
  • headliner:
  • Sonderformat: Standard
Gelesen 2543 mal Letzte Änderung am pónjeźele, 03 februar 2020 08:26