Kolonializm a Serbja

artikl hódnoćić
(0 )

W Serbskej debaće »Štó chcemy być – indigen, awtochtone abo něšto druhe«, wubudźi tež prašenje kolonializma wšelake rozdźělne nahlady. Tema redukuje so rady na kolonialne praktiki europskich mócnarstwow w Africe, Łaćonskej Americe abo Aziji, wosebje w času 19. lětstotka.

Powšitkownje pak jedna so wo wobknježenje a potłóčowanje druhich ludow přez cuze mócnarstwa. W přirunanju z pozdatnje »mjenjehódnymi« ludami abo kulturami wobhladowachu so zapadno-europske imperije jako bóle doprědkarske – ciwilizowaniše – a chcychu tuž swětej swoje prawidła a žiwjenske wašnja nanuzować. Jich kolonialny system mějachu za něšto přirodne. Tak namaka tež jich »ciwilizaciska misija« mjez intelektualnymi elitami a wobydlerstwom moraliske připóznaće.

Dźensa so nadutosć a dominanca tutoho myslenja a z nim zwjazany eurocentrizm sylnje kritizuje. Kritika měri so wosebje na něhdyšu logiku, ludźi jako mjenjehódnych wobhladować, kotrež pječa narokam zapadneho swěta njewotpowědowachu.

Tež Serbja płaćachu jako »njezrałe« abo »primitiwne«. Jich kultura a rěč so jako mjenjehódnej wobhladowaštej. W podwědomju knježa zdźěla dźensa hišće tajke a hinaše nahlady, husto bjez wědomja za to, zo bazuja na rasistiskich rasterach. Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier wuzběhny w lěće 2021, při wotewrjenju etnologiskich zběrkow Aziskeho muzeja w Humboldtowym forumje, zo je »němska kolonialna móc ludźi potłóčowała, wuklukowała, wurubiła a moriła«. Wón žadaše, wjace »swětła do tuteje ćmy přinjesć«, dokelž je »dźensa w našim kraju dosć slepych blakow, kotrež maja so předźěłać, nic naposledk rasizm, diskriminacija, ponižowanje kaž tež nadpady a namóc.«. Indirektnje to rěka, zo njeje kolonializm dawno hišće někajka wotzamknjena doba.

Galerija

Gelesen 218 mal Letzte Änderung am njedźela, 01 septembera 2024 00:00