Kóždy noworěčnik je jara wažne a jara witane rozšěrjenje mocow

artikl hódnoćić
(0 )

W januarje přednošowaše Leoš Šatava w Budyskim Serbskim instituće wo noworěčnikach w konteksće mjeńšinowych rěčow a rewitalizaciskich hibanjow. Wo tym bě Šatava tež w Rozhledźe 6/2018 pisał. Tu slěduja někotre dodatne prašenja.

W zwisku z nowo- a maćernorěčni­kami wobkedźbuje so wěsta dichoto­mija. Maće přikłady, kak rozeznawaja so ći, kotřiž su rěčnje z dźěćatstwa socia­lizowani, wot tych, kotřiž su rěč na hinaše wašnje­ nawuknyli?

Hłowna dichotomija, kotraž płaći mjenje abo bóle powšitkownje, je, zo wužiwaja ći tak mjenowani tradicionelni abo stari maćernorěčni rěčnicy husto wobchadne abo dialektalne formy, kotrež su často přez majoritnu rěč wob­wliwowane. Nawopak je rěč noworěč­nikow, kotřiž su rěč w šuli nawuknyli, z linguistiskeho stejišća bóle čista, ale tež kusk sterilna a nima duch we sebi, kajkiž ma stara rěč. Rěč rozeznawa so tež po słowoskładźe. Tradicionelni rěčnicy wužiwaja husto požčonki abo kalki z majoritneje rěče a nawopak su nowi wužiwarjo husto purisća. Druha wěc je, zo sej tradicionelni husto njewaža, zo rěč wobknježa abo so samo za nju hańbuja; noworěčnicy su husto hordźi a samo trochu militantni rěč nastupajo. A hišće něšto třeće: Teritorialnje mó­žemy tradicionelnych rěčnikow husto na wěsty region wobmjezować. Noworěčnicy njejsu tak z wěstym regionom abo městnom zwjazani, su wšudźe žiwi.

Galerija

Gelesen 2194 mal Letzte Änderung am srjeda, 01 apryla 2020 01:59