Nadpismo so cyle derje hodźi, hdyž chceš wo tutym čłowjeku a jeho hudźbje pisać. Jako wo serbskim komponisće Juru Mětšku přemyslowach, přińdźechu mi tute w hudźbje hromadźe słušace zapřijeća nadobo do myslow a wosebje »ćišina« pokaza mi tu njewočakowanu perspektiwu.

Kak přińdu nětko jenož na pozdatnje wotchilacy wobraz honjaceje kóčki?

Wšako Mětšk – hdyž tež zwěrjata rady mějo – z mojeje wědy žanu wuraznu afinitu k tajkej družinje somoćanych packow njewobsedźeše. Mi pak něšto přirunajomneho tu napadny: Hdyž kóčka na hońtwje je, njedawa ničo, štož móhło ju wot wotpohladneho zaměra, jeje wočakowaneho popada, wotwjesć. Jeje ćišina, jeje – haj – prosty pohlad je wuraz najwyšeje koncentracije.

Z čimž bych pola komponista Jura Mětška był. Ničo, ale tež scyła ničo njemóžeše jeho wot swojeho »popada«, tworićelskeho tworjenja, wotwjesć. Jeho wola a wězo zamóžnosć znaještej jenož jedyn puć: najkrućišu koncentraciju na formu, strukturu, zwuki a harmonije, na »wotsłodźenje« instrumentowych zynkow samych abo w jich wotměnjacym zjednoćenju. Tute dźěła na twórbje běchu trěbne, zwjazane z wonkownej ćišinu. Přetož hakle tajkeho razu staw, wotewěra komponistej puć. Jenož tak poda so jeho fantazija do swětow, w kotrychž so, jeho woli wotpowědujo, porjadk tworja, hdźež so kóždy detail wobhladuje, přepytuje a potom wuhotuje. Tu namaka so hłubokosć hudźby, wot Mětška zhotowjena. Tu, hdźež ničo a nichtó swoje wuspytanje, kombinowanje, namakanje, zaćisnjenje a skónčnje postajenje pokročowanja jeho dźěła njemyli. A takle njewobćeženy, ma jeho bjezhranična fantazija tu rum, so kaž wuswobodźena wužiwić a swoje kompleksne zwukowe swěty natwarić.

Husto sy w zašłosći nic tak jara wulkeho muža po Budyskich hasach běhać – ně, spěchać – widźał. Stajnje ze čapku, šawlom a kaž přirosćenym wuchodźowanskim kijom. Chwatnosć jeho pohibow móhli so jako wonkowny wobraz čiłeho, hibićiweho ducha wobhladować. A Juro Mětšk – wo nim je tule rěč – je wo sebi woprawdźe prajił, zo při běhanju wo hudźbnych procesach rozmysluje, kotrež nabywaja pozdźišo na notowej papjerje krutu formu. Snano takle: Energija ćěła rozpłomjeni duch, kotrehož wuslědki spožčachu tworićelskemu čłowjekej žiwjensku radosć a zmysł.

Juro Mětšk wobhladuje so jako najwuznamniši serbski komponist pózdnjeho 20. a nětčišeho lětstotka. Dołho dyrbješe na připóznaće swojeho žiwjenskeho skutka čakać. W lěće 2017 bu jemu najwažniše serbske wuznamjenjenje, Myto Ćišinskeho, wot sakskeho ministerskeho prezidenta spožčene.

Hižo jako dwanaćelětny započa komponować; štyrnaćelětneho zeznach jeho 1969 na Specialnej šuli za hudźbu w Berlinje. Wot tutoho časa je přećelstwo hač do přitomnosće naju žiwjenje wobohaćało. Wobdźiwachmoj wulkich mištrow zašłosće, wuknjechmoj wot nich a spytachmoj wězo jich přikładej sćěhować. A komponowachmoj samaj, diskutowachmoj wo naju dźěłach a w někotrych padach wěnowachmoj jedyn druhemu swoje twórby. Tak dari mi swoje »Tři skicy za solo-wiolinu«, kotrež předstajich potom 18. nowembra 1972 w Budyšinje prěni króć.