Jako syrota k wujej K 150. narodninam Měrćina Krala-Zarěčanskeho

Měrćin Kral nazhoni hižo jako dźěćo woporniwosć wučerskeho powołanja přez swojeho nana, kiž dyrbješe sčasami na 200 šulerjow wuwučować a k tomu tež słužbu w cyrkwi kaž při pohrjebach abo wěrowanjach wukonjeć. Hakle dźewjeć lět bě Měrćin, jeho bratr Jan bě hakle pjeć, jako zemrěchu 1891 krótko za sobu mać, dorosćeny bratr a nan. Wuj Michał Kral w Sokolcy přewza zastaranje syrotow. Měrćina da na wustaw do syrotownje w Drježdźanach, hdźež někotre lěta přebywaše. Hdyž běštaj hólcaj wotpowědnu starobu docpěłoj, da wuj wobeju wukubłać na wučerjow na Budyskim Krajnostawskim wučerskim seminarje, štož běše za njeho z dosć wysokimi pjenježnymi woporami zwjazane. Měrćin so tam wot lěta 1886 do 1892 wukubła a tež dopokaza, zo njeje lěta do toho w Drježdźanach swoju serbsku rěč zanje­chał a njeje serbsku wutrobu zhubił. Jemu kaž tež jeho bratrej Janej běše wuj Michał přikład jako dobry wučer, skromny čłowjek, slědźer přirody a stawiznow kaž tež spisar serbskich powědančkow.W lěće 1892 nastupi Měrćin Kral jako 20lětny swoje prěnje powołanske městno jako pomocny wučer w Minakale pola młodeho kantora Emila Krawca, bratra serbskeho hudźbnika a komponista Bjarnata Krawca. Wot lěta 1895 běše potom 38 lět šulski nawoda w Zarěču při Čornicy. Po tutej wjesce je sej tež swój pseudonym Zarěčanski wuzwolił. Jeho pedagogiske kmanosće spóznawši, chcychu jeho rady tež Njeswačenjo jako wučerja měć, štož pak wotpokaza. Do Zarěčanskeje šule sym wšak wjele pozdźišo wot lěta 1941 tež dyrbjał wosom lět dołho z ródnych Wutołčic nóžkować. Njejsmy tehdy we wójnje a prěnje lěta po njej do blišeje Baćońskeje šule chodźić směli, dokelž słušeše naša wjeska do Zarěčanskeje gmejny.Měrćin Kral woženi so z dźowku serbskeho lěkarja Kirschnera w Njeswačidle, rodźeneho Bukečana. Jimaj narodźištaj so synaj, staršeho zhu­bištaj w swětowej wójnje.W lěće 1933 poda so Měrćin Kral po dobrych štyrjoch lětdźesatkach powołanskeho skutkowanja jako wučer do Małeho Wjelkowa na zasłuženy wuměnk. Na Zarěčanskej šuli, kotraž so za čas jeho wučerjenja 1913 poswjeći, steješe na njej w serbskej a němskej rěči napisane hesło »Spěwaj a dźěłaj«. Wone je tež dźensa hišće na twarjenju widźeć. Po tutym hesle­ je so Kral cyłe swoje žiwjenje měł, tež hišće na wuměnku w struchłym a ćežkim času fašizma a nječłowjeskeje grawoćiweje swětoweje wójny. Po swojim wotchadźe na wuměnk je profesor a studijny direk­tor Ota Wićaz, kiž jeho wosobinsce derje znaješe, mjez druhim pisał: »Tež wón je Serb stareho raza, najswěrniši staćan, njesprócniwy dźěłaćer, naj­sprawniši křesćan, cyle wuběrny wučer, najswěrniši syn swojeho luda!«

Měrćin Kral nazhoni hižo jako dźěćo woporniwosć wučerskeho powołanja přez swojeho nana, kiž dyrbješe sčasami na 200 šulerjow wuwučować a k tomu tež słužbu w cyrkwi kaž při pohrjebach abo wěrowanjach wukonjeć. Hakle dźewjeć lět bě Měrćin, jeho bratr Jan bě hakle pjeć, jako zemrěchu 1891 krótko za sobu mać, dorosćeny bratr a nan. Wuj Michał Kral w Sokolcy přewza zastaranje syrotow. Měrćina da na wustaw do syrotownje w Drježdźanach, hdźež někotre lěta přebywaše. Hdyž běštaj hólcaj wotpowědnu starobu docpěłoj, da wuj wobeju wukubłać na wučerjow na Budyskim Krajnostawskim wučerskim seminarje, štož běše za njeho z dosć wysokimi pjenježnymi woporami zwjazane. Měrćin so tam wot lěta 1886 do 1892 wukubła a tež dopokaza, zo njeje lěta do toho w Drježdźanach swoju serbsku rěč zanje­chał a njeje serbsku wutrobu zhubił. Jemu kaž tež jeho bratrej Janej běše wuj Michał přikład jako dobry wučer, skromny čłowjek, slědźer přirody a stawiznow kaž tež spisar serbskich powědančkow.

W lěće 1892 nastupi Měrćin Kral jako 20lětny swoje prěnje powołanske městno jako pomocny wučer w Minakale pola młodeho kantora Emila Krawca, bratra serbskeho hudźbnika a komponista Bjarnata Krawca. Wot lěta 1895 běše potom 38 lět šulski nawoda w Zarěču při Čornicy. Po tutej wjesce je sej tež swój pseudonym Zarěčanski wuzwolił. Jeho pedagogiske kmanosće spóznawši, chcychu jeho rady tež Njeswačenjo jako wučerja měć, štož pak wotpokaza. Do Zarěčanskeje šule sym wšak wjele pozdźišo wot lěta 1941 tež dyrbjał wosom lět dołho z ródnych Wutołčic nóžkować. Njejsmy tehdy we wójnje a prěnje lěta po njej do blišeje Baćońskeje šule chodźić směli, dokelž słušeše naša wjeska do Zarěčanskeje gmejny.

Měrćin Kral woženi so z dźowku serbskeho lěkarja Kirschnera w Njeswačidle, rodźeneho Bukečana. Jimaj narodźištaj so synaj, staršeho zhu­bištaj w swětowej wójnje.

W lěće 1933 poda so Měrćin Kral po dobrych štyrjoch lětdźesatkach powołanskeho skutkowanja jako wučer do Małeho Wjelkowa na zasłuženy wuměnk. Na Zarěčanskej šuli, kotraž so za čas jeho wučerjenja 1913 poswjeći, steješe na njej w serbskej a němskej rěči napisane hesło »Spěwaj a dźěłaj«. Wone je tež dźensa hišće na twarjenju widźeć. Po tutym hesle­ je so Kral cyłe swoje žiwjenje měł, tež hišće na wuměnku w struchłym a ćežkim času fašizma a nječłowjeskeje grawoćiweje swětoweje wójny. Po swojim wotchadźe na wuměnk je profesor a studijny direk­tor Ota Wićaz, kiž jeho wosobinsce derje znaješe, mjez druhim pisał: »Tež wón je Serb stareho raza, najswěrniši staćan, njesprócniwy dźěłaćer, naj­sprawniši křesćan, cyle wuběrny wučer, najswěrniši syn swojeho luda!«

Před 150 lětami narodźi so 15. róžownika 1872 w Klukšu zasłužbny serbski wyši wučer, stawiznar, rěčewědnik a domi­znowědnik Měrćin Kral jako syn wučerja a kantora. Kralowy nan Handrij wučerješe najprjedy w Psowjach, na to w němskim Oderwitzu a potom w Ketlicach, hdźež běše Korla Awgust Kocor wučer a kantor. Jeho młódši bratr Jan bě wot lěta­ 1920 wyši šulski radźićel w Budyšinje. Jeho wuj Michał Awgust Kral (1836–1905) běše znaty wučer, spisowaćel a ilustrator, kotryž je dlěje hač štyri lětdźesatki spomóžnje w Sokolcy (Soculahora) pola Budyšina za swój serbski lud skutkował.