Halina Barań, Ptaki ojczystych wzgórz, Agencja Wydawnicza ARGI 2020Kónc lěta je nowy roman »Ptaki ojczystych wzgórz« (Ptaki domizniskich hórkow) Haliny Barań we Wrócławskim nakładnistwje Agencja Wydawnicza ARGI wušoł. W nim zbliži spisowaćelka, tak prof. Dietrich Šołta, pólskim čitarjam stawizny a identitu Serbow přez něhdźe 200 lět, wot narodneho wozrodźenja w 19. lětstotku hač do znowazjednoćenja Němskeje kónc 20. lětstotka. Barań so nadźija, zo so roman runja jeje knize »Sćin běłeho ranja« do serbšćiny přełoži.

Moje małe porsćiki rady maju huslički. Serbske pěsnje za husle z klawěrnym přewodom, wud. Weclichec hudźbne nakładnistwo, 84 str., 11,95 €Po tym zo je před třomi lětami we Weclichec hudźbnym nakładnistwje notowa knižka za blokowu fletu wušła, předleži nowa notowa knižka »Moje małe porsćiki rady maju huslički. Serbske pěsnje za husle z klawěrnym přewodom«. Za nju je Měrćin Weclich 40 serbskich adwentnych, hodownych, ludowych a dalšich spěwow kaž »Přadła je Marja kudźałku«, »Dobry wječor maćerka«« abo »Hdźež so módrja, zelenja« zestajał, zo bychu dźěći, kotrež na huslach hrać wuknu, spěwy nazwučować móhli. Sadźba za klawěrny přewod je wot Malte Rogackeho. Zběrka wobsahuje tež spěwne teksty w hornjo- a zdźěla delnjoserbšćinje. Notowa knižka poskićuje so w Serbskimaj kulturnymaj informacijomaj a w Smolerjec kniharni.

▶ Mólby Fryca Latka do Serbskego muzeja

Serbski muzej w Chóśebuzu jo dostał w decembrje 2020 wósym dalšnych mólbow Fryca Latka, nejwuznamnjejšego dolnoserbskego mólarja 20. stolěśa. Wó nje procowało jo se Spěchowańske towaristwo Serbskego muzeja z jogo pśedsedaŕku Madlenu Norbergoweju, kenž jo wuspěšnje sponsorow dobyło a wšake pšosby stajiło. Nowo pśidobyte wobraze su wólejowe mólby na twardej papje, pokazujuce dolnołužyske krajiny.

Madlena Norbergowa (lěwa) a Christina Kliemowa wót Serbskego muzeja z mólbu Latkego Foto: Jill-Francis Ketlicojc

▶ Archiwny zwjazk online

Rozmołwa ze samostatnym poradźowarjom za IT-procesy a zamołwitym za wudźěłanje digitalineho koncepta za Załožbu za serbski lud Měrkom Šenkom

Wy sće samostatny poradźowar za IT-procesy. Za koho zwjetša dźěłaće a što sej firmy, kotrež Was angažuja, wot Was přeja?

Sym diplomowy hospodarski informatikar. Hižo jako student sym jako poradźowar za firmy a organizacije dźěłał pola studentskeje poradźowarnje za předewzaća PAUL Consultants při TU w Drježdźanach.

Dźěłowe žiwjenje sym potom započinał pola wulkeje poradźowanskeje firm KPMG w Mannheimje a sym so pozdźišo zaso do Drježdźan nawróćił a za ministerstwa a zarjadnistwa kraja Sakskeje wobdźěłał temy IT, digitalizaciju a procesowy management.

Wot lěta 2018 poradźuju jako samostatny poradźowar z fokusom na digitalizaciju a management procesow předewzaća a zjawne zarjady. Přewodźuju mojich klientow při projektach we wobłukach digitalizacije a wolóženju při wužiwanju techniskich srědkow. Za mojich klientow analyzuju za to aktualny staw techniskich dźěłowych srědkow kaž ličakow a programow, ale tež kak so wokomiknje z digitalnymi srědkami dźěła. Po tym zhromadnje ze sobudźěłaćerjemi a klientami přemysluju, kotre změny móhli wšitkim we wšědnym dźěle pomhać. Na to rešeršuju programy, kotrež problemy klientow rozrisaja a pomham při tym, je instalować a sobudźěłaćerjam rozjasnić, kak maja z nowymi programami, procesami a nowej techniku wobchadźeć.

Hanka Šěnec – Lětsa skerje zaćichim, ale nic mjenje wjesele swjećeštej tutej małej pjerachaj ptači kwas we Worklečan pěstowarni.

»Mój swět we wobrazach« − něnto pśedlaže nowe dolnoserbske knigły za BOOKii-pisak z LND pó měritkach moderneje pedagogiki a modernych digitalnych standardach.

Daniela Heelemannowa, Mój swět we wobrazach, redakcija a projektowe nawjedowanje Madlena Norberg, ilustrowała Gudrun Lenz, 124 b., barw. il., kšuta wězbaK šesć temowym wobceŕkam, ako su rozrědowane do dalšnych pódtemow, ako na pś. wšedny źeń, hobbyje, źěło w domacnosći a gumnje, lětne case, małke dyrdakojstwa w pśiroźe abo nałogi a tradicije, jo zestajony nejwažnjejšy słowoskład za pśedšulske a šulske źiśi ako teke za rěc wuknjecych. Pśez kombinaciju: wobraz – słowo, scena – dialog jo móžno, lažko a grajucy wuknuś. Knigły funkcioněruju z BOOKii-pisakom, dogromady jo słyšaś 1270 słownych jadnotkow, sadow, dialogow, wšakich zukow, špruchow a spiwow. 36 wósobow – źiśi, młodostne a starše luźe – su teksty powědali do mikrofona. Register wšyknych wokablow ako teke pokazki za pšawe wugronjenje su namakaś slězy w knigłach. Ilustracije su wót Gudrun Lenz.

▶ Pomoc za kulturu

Bramborske ministaŕstwo za kulturu jo wózjawiło, až jo łoni wěcej ako 500.000 euro k dispoziciji stajiło za nuzne pady. Pjenjeze su za kulturne institucije, ako njejsu dotychměst wjele financielneje »korona-pomocy« dostali. Jadnaśćo městnow jo dostało pomoc z togo fonda, mjazy drugimi »Jazzwerkstatt Peitz« a »Club Bebel« w Chóśebuzu.

▶ Mały katechizm Warichiusa digitalizowany

Jedyn z najstaršich hornjoserbskich ćišćow Mały katechizm Warichiusa z lěta 1597, druhe wudaće najstaršeho hornjoserbskeho ćišća z lěta 1595, je nětko tež digitalnje přez Serbsku centralnu biblioteku přistupny. Digitalizat je so kónc nowembra w ramiku Sakskeho krajneho digitalizaciskeho programa dokónčił, w kotrymž buchu loni dohromady 40 ćišćow digitalizowanych.

▶ Muzikowy festiwal w Lublinje

Južo 30. raz jo se łoni w decembrje w pólskem Lublinje wótměł »Międzynarodowy Festiwal Muzyki Ludowej ›Mikołajki Folkowe‹«. Do zarědowanjow, na kótarychž su wustupili muzikowe kupki z Pólskeje a wukraja, jo słušała teke wědomnostna konferenca pód nadpismom »Folk-folklor-folkloryzm«. Dla wobgranicowanja w zwisku z korona-pandemiju su wustupy muzikowych kupkow a wědomnostne pśednoski se wótměli teke online. Konferencnej rěcy stej byłej pólšćina a engelšćina. Z referatoma dnja 12. decembra stej se wobźěliłej Justyna Michniuk a Werner Měškank z Chóśebuza. Michniuk, kótaraž wěcej ako jadnasćo lět slěźi w Górnej a Dolnej Łužycy, jo wopytała na zakłaźe historiskich póglědnicow a aktualnych brošurkow wó Błotach a Dolnej Łužycy wótegroniś na pšašanje, co jo awtentiski nałog a co skerjej zarědowane za turistow ze zaměrami komerca. Rěc a spiwanje Słowjanow we Wendlanźe w Dolnej Sakskej stej stojałej w srjejźišću pśednoska Měškanka. We njom jo referent spśeśiwił cesto zastupowanemu měnjenju, až jo rěc domorodnych Drjewjanarjow w 17./18. stolěśu póněcom wót samego wusnuła.

Po tym zo běchu zamołwići Choćebuskeho filmoweho festiwala dla wobmjezowanjow w zwisku z koronapandemiju zarjadowanje najprjedy wot nowembra do decembra přestorčili, njemóžachu filmy přiwšěm w kinach pokazać, ale poskićachu je jako streaming abo online, tak zo su sej je zajimcy doma wobhladać móhli.

18. łužiska filmowa přehladka

Zahajeny bu festiwal 8. decembra. Wječor do toho přewjedźe so po tradicionelnym wašnju Łužiska filmowa přehladka, kotraž so loni k 18. razej wotmě. Při tym zdoby sej dwanaćelětny Anton Fischer z Heideblicka z wokrjesa Dubja-Błóta ze swojim filmom »IT – ein fremder Freund« (2020) hłowne myto. W filmje dźe wo robotera z přichoda, kotryž so njejapcy w Tonijowej stwě jewi. Po prěnich stróželach Toni zwěsći, zo tajki wšitko wobknježacy roboter cyle wužitny je. Jednoho dnja pak je IT skóncowany. Jury přehladki běše překwapjena wot měšeńcy mjez wšědnosću, fantastiskim wuhotowanjom a hrajnym wjeselom. Runje tak wažeše sej rozestajenje z wažnymi aktualnymi towaršnostnymi temami a běše zahorjena wo kmanosćach młodeho filmowca, kotryž so wo wšě wobłuki nastaća filma sam staraše a za to trěbnu wědu wobsedźi. Myto je z 1.500 eurami dotěrowane.

Jost Schmidtchen – Twórba rězbarja Thomasa Schwarza ze Slepoho, kiž so w jednaćelni UNESCO Global Geoparka Mužakowskeho zahorka/Łuk Mużakowa w ramiku wustajeńcy »Kunst. Raum. Geopark – Der Beginn« pokazuje.

▶ Thomas Menzel na nimorjadneho profesora powołany

Slawist a priwatny docent dr. Thomas Menzel bu 30. oktobra wot prezidenta Oldenburgskeje Uniwersity Carla von Ossietzkeho, prof. dr. Pipera, na nimorjadneho profesora powołany. Wot 1995 bě rěčespytnik Thomas Menzel wědomostny sobudźěłaćer na wšelakich uniwersitach w němskorěčnym rumje, najprjedy w Oldenburgu, pozdźišo tež w Greifswaldźe a Regensburgu. W Freiburgu a we Wienje je rěčespytne profesury zastupował. Thomas Menzel (53) je slědźerske projekty k rěčnym změnam w morfologiji a syntaksy słowjanskich rěčow, k němskim požčonkam w pólšćinje a jeje dialektach a k rěčnemu kontaktej mjeńšinowych rěčow  přewjedł. Poskića čitanja a seminary wo kulturnych stawiznach słowjanskich ludow, wo pólskej a ruskej gramatice a rěčnych stawiznach kaž tež wo słowjanskich mjeńšinowych rěčach, mjez druhim kašubšćinje, rusinšćinje a burgenlandskej chorwatšćinje. Thomas Menzel dźěła wot lěta 2016 w Serbskim instituće w Budyšinje we wotrjedźe za rěčespyt.

Friedemann Böhme a Thomas Siegmund (wotprawa) składnostnje adwentneho nyšpora w Budyskej cyrkwi Našeje lubeje knjenje dnja 29. nowembra 2020 Foto: Hanka Šěnec

▶ Wupisanje kompozitoriskeho wubědźowanja »Kocor 2.0«